ANA MENÜ
Kimler Online
Şu anda 9 konuk çevrimiçi
Kıyamet Gerçekliği Ara:

KIYAMET GERÇEKLİĞİ KÜLLİYATI

Tezkiretül Evliya (Evliya Hikayeleri)

TEZKİRETÜ-L EVLİYA

(EVLİYÂ HİKAYELERİ)

Bu anekdot, sûfiyenin büyüklerinden Alâaddin Attâr Hazretlerinin Tezkiretül Evliya isimli cevher dolu eserlerinden seçilip sadeleştirilmiş ve VELÎLER DİLİNDEN ismi verilip zübde halinde ihvan-ı dînin istifadelerine arz edilmiştir.

Mevlâmız nûrâniyet ve rûhâniyetlerinden istifâde etmek nasip eylesin...

FERİDÜDDIN-İ ATTÂR HAZRETLERİ'NDEN

Kur'ân-ı Kerim ve hadis-i şeriflerden sonra Evliyaullah K.S. Hazerâtının sözleri kalbden gelen İlİm olup, okuma sûretiyle öğrenilmiş değil, Allah’ın lütfuyla olduğundan onlara "Enbiyâ Vârisleri, ve Mevlâ’nın Yakınları" denilmiştir.

Evliyâ sözleri şerîatın ince noktalarını aydınlatır. Onların sözlerini dinleyenler, hidâyet ve hikmet bulur, arzûsuna ulaşır, murâdına nâil olur...

Onların sözleri gönülleri aydınlatır, şeytânî vesveseyi def'eder. Dünya hırsını, Allah'tan gayrinin sevgisini gönülden siler. Doğru ve yanlışı ayırır, ölü kalpleri diriltir. Zira, Evliyaullah'ın bâzısı Hz. Âdem (Safiyyullah) ahlâkı, bazıları Hz. İbrâhim, Hz. Musâ ve Hz. İsa (Aleyhimmüsselâm) ahlâkı ve niceleri de Hz. Fahr-i Âlem (S.A.V.) ahlâkına sâhiptir.

Bu îtibarla Evliyaullah'ın sözleri sâde hikmet olduğundan Hak Teâlâ'nın feyiz ve inâyetiyle şeytânî düşünceleri def 'eder ve gönüllere nur verir.

S. Hûd 120. âyet-i celîlesinde: "Yâ Muhammed! Biz, geçmiş peygamberlerin sözlerini sen istifâde edesin diye naklederiz." Ve:

Hadis-i Şerîf'te: "Sâlihlerden söz edilen yere rahmet iner, lütfu ilâhî ve affı rabbânı yağar" buyurul-muştur.

İnsan onlardan olmasa da, onlara benzemeğe çalışmalı... Zira bu zamanda erler kaybolmuş, gönül ehli azalmış ve yalancı dâvâ sahipleri baş kaldırmıştır.

Cüneyd-i Bağdâdî K.S., Hz Şiblî.ye vasiyetinde:  "Bir kişiyi hak üzere bulursan eteğine sıkı sarıl; bırakma!..."  demiştir... (Hak yolcularını arayan bulur ve onlara uyan kurtulur.)

Erenlerin sohbetiyle, dünya ehli âhiret ehlini unutmaz ve onları sever. Erenlerin sohbeti insanların kalbini dünyadan soğutup, âhirete meyilli kılar ve gönülde Cenâb-ı Hakk'ın muhabbetini ve âhiret kârını çoğaltmağa sebeb olur...

Kur'ân-ı Kerim ve hadis-i  şerîflerin şerhi olan hikmetli sözleri toplayıp halkın istifadesine sunmak vacip olmuştur. Hikmetli sözleri hâlis olanları er, erleri aslan eder...

İmam-ı Rabbânî Hazretleri:

 "Allah dostlarından biri bir şahsı kabul etmesinden büyük saâdet yoktur. Allah dostları öyle kimseler ki, onlarla beraber olan, şakî (kötü kimse) olmaz" hadis-i şerîfi evliyaullah hakkındadır” Buyurdu. (Mektubat C. 1, M. 87)

"Fırsat azdır, onu en mühim işlere sarf etmeli. Bu da kalb birliği olanların sohbetiyle mümkündür. Hiç bir şey sohbetin yerini tutamaz. Eshab-ı Rasûlüllah buna misâldir."  (Mektubat C-1, M-120)

"Nakşî büyüklerinin sözleri kalp hastalıklarına devâ, mübârek nazarları mânevî marazlara şifâdır. Bir teveccühleri kırk erbaîne bedeldir, talipleri fenâ işlerden korur, yüce himmetleri dünya batağından alıp, mânen yükseltir" (Mektubat C-1, M-168)

* * *

 

TEZKİRETÜL EVLİYÂ'DAN SEÇMELER

VEYS'EL KARÂNI (Rh. A.)

Herem bin Hayyan ziyaretine geldiğinde Veysel Karânî (K.S.) sordu:

- Seni buraya kim getirdi?

Herem:

- Seninle yoldaş olayım ve senin muhabbetinle dinleneyim diye geldim, dedi.

Hazret-i Üveys:

- Allah ile işi olan, başkasının muhabbetinde olmaz. Aslâ Hakk'ın huzurundan ayrılma. Dinlenmen ancak O'nun sohbetindedir. Onu gönlünden ayırma ve harama bakma, âsî olursun. Bunları ehemmiyetsiz bilirsen, Cenab-ı Hakk'ın gazabına uğrarsın. Hz. Havva anan idi. Nuh, İbrahim, Musa, İsâ ve Muhammed Mustafa (Salavâtullâhi aleyhim ecmaîn) ve cümlesi bu âlemden göç ettiler.

Ben ve sen de gideriz, dedi. Ve:

- Yâ Ömer! diye seslendi.

Herem:

- Rahimekellah (Allah sana rahmet etsin), yoksa Ömer de mi vefat etti, diye sordu.

- Ömer'in dahî bu âlem-i fânîden bugün gittiğini Rabbim bildirdi. O, benim kardeşim, dostumdu, deyip ruhuna dualar etti. Devamla:

- Kur'an-ı Kerim hükümlerini rehber et. İyilerin yolundan ayrılma! Yoksa dînine zarar gelir, azaba uğrarsın.

  Yâ Herem! Artık ne sen beni, ne de ben seni göreceğim. Beni duâdan unutma. Ben de sana duâ ederim, dedi. Yürüyüp kayboldu, Herem de bakakaldı.

HASAN-I BASRÎ (K.S.)

  * "Uyuyan gönlümüzü uyandır" diyen cemaate:

  - Uyuyanı uyandırmak kolay. Sizin gönülleriniz ölmüş, zira hiç hareket etmiyor, Buyurdu.

* Bir sene yağmur yağmadı. Halk duâya çıktı. Hasan-ı Basrî minberde:

  - "Yağmur yağsın isterseniz, Hasan-ı Basrî'yi şehirden çıkarın, kovun" deyince, halk ağlaştı.

Hak Teâlâ'dan o kadar korkardı ki, cellat elindeymiş gibi...

Buyurdu:

- Biz avam kalabalığı ile şâd olmayız; lâkin bir gönül ehli gördük mü neşemiz artar.

- Üç şeyi işleme:

1- Beyler arasına girme,

2- Kadınlarla oturma (Râbiatü'l-Adeviyye de olsa.)

3- Çalgı dinleme...

Bunları yapan, evliya da olsa âfetten kurtulamaz.

- Er olana (hakîkî mü’mine lâzım olan; faydalı ilim, amel, ihlâs, sabır ve kanâttir.

- Bir kimse gördüklerinden ibret almazsa, onda noksanlık ve zillet vardır; O kişinin sözü de zararlıdır.

- Uzlet eden (yalnızlığa çekilen), selâmet bulur. Kanâat eden, aziz olur, halka muhtaç olmaz. Hasedi terk eden rahat bulur.

- Verâ[1] sâhibi için üç makam vardır;

1- Daima hak söyler,

2- Kendini günâhlardan korur,

3-  Her işi Allah rızası için yapar.

Bir zerre verâ, yüz yıl verâsız oruç tutmak ve namaz kılmaktan efdaldır.

- Miskin insanoğlu dünyada üç şeye doymaz:

1- Mal toplamak,

2- Zevk u sefâ,

3- Ömür sürmek (yaşamak). (Elinde olsa dünyadan gitmek istemez).

- Sevgili kullar, dünyaya kıymet vermez. Mü'min dünyada âhiretini imar eder, ahmak da dünyayı...

- Şu âyet-i celîle sevinmeye sebeptir:  "Kullarımın cümle günahlarını fazlımla affederim, ayıplarını yüzlerine vurmam, onlar şirk etmedikçe... Şirk edenleri

ise affetmem"  (S. Nisâ 48).

* Kabristanda yemek yiyen birini işaretle:

- "Bu adam münafıktır. Zira bu kadar ruhlar huzurunda gönlüne korku gelmiyor da boğazından yemek geçebiliyor. Bu adam ahireti düşünmüyor. Bu münafıklık alâmetidir" Buyurdu.

MÂLİK BİN DÎNÂR (K.S.)

Buyurdu:

Üç şey kalbi öldürür:

1- Çok yemek

2- Çok uyumak

3- Çok konuşmak (Kur'an-ı Kerim ve hadis-i şerif okumak hâriç...)

İki şey ahmaklıktır:

1- Acaib şey görmeden gülmek

2- Sormadan haber vermek.

BÂYEZİD-İ BESTÂMÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Gönlünden üç perdeyi kaldırmayan kişiye mânevî devlet kapısı açılmaz:

1- Dünyanın tamamı verilse sevinmez. Sevinirse haristir.

2- Dünyayı verip, geri alsalar üzülmez.

3- Methedilirse memnun, zemm edilse müteessir olmaz.

- Üç şey Hakk'ın sevgisine alâmettir:

1- Sahavette denize,

2- Şefkatte güneşe,

3- Tevâzûda toprağa benzemektir.

- Kendine kıymet verip tâatını (ibâdetlerini) hâlis gören, insan sayılmaz.

- Gönlü şehvetle dolu iken ölen insanı lânet kefenine sararlar, nedâmet mahalline defnederler. Kim de şehvetini ve nefsini öldürürse onu rahmet kefenine sarar selâmet mahalline defnederler.

- Hayat, ilimde; rahat, marifette[2]; zevk, zikirdedir. Şevk ise âşıkların mülküdür. Onlar orada taht kurmuşlar; arzu ve emel, onlara erişmemiştir.

SÜFYÂN-I SEVRÎ (K.S.)

* Gözü ağrıdığında hekim gönderdiler.

Hekim:

- Bir hafta gözlerine su değmesin, dedi.

Süfyân:

- Abdest nasıl alayım?

Gayrimüslim Tabib:

- Sana göz lâzımsa ilaç budur!..

Tabip gitti. Süfyan abdest aldı, ibâdete devam etti. Tabip döndüğünde gözü iyi olmuş gördü. Süfyân doğruyu olduğu gibi haber verdi.

Tabib:

- Ben halkın ilacını verdim. Sen Hakk'ın ilacını yaptın. Senin değil, meğer benim gözüm hasta imiş, deyip iman etti

Tabibi getirenler de:

- Biz hekimi hastaya değil, meğer hastayı hekime getirmişiz, dediler.

ŞAKÎK-İ BELHÎ (K.S.)

 * Buyurdu:

- Nice üstadlara hizmet ettim. Ciltlerle kitap okudum.  Hikmeti dört şeyde buldum:

1- Rızık için endişe etmeyip emin olmak

2- Her işte ihlâsı muhafaza etmek

3- Şeytanı düşman bilmek

4- Ölümü yakın bilip, tedbirli olmak,

* Vaazlarında:

- "Ey insanlar! Ölü iseniz kabre girin, deli iseniz tımarhaneye,

çocuksanız mektebe gidin! Eğer kul iseniz, kulluk şartlarını yerine getirin" vecizesini söylerdi.

* İbrahim bin Ethem Hz. lerine:

- Yâ Ethemoğlu, dirlik nicedir? dedi

İbrahim Ethem K.S. :

- Bulursak yeriz, bulamazsak sabrederiz dedi.

Şakîk:

- Bizim Belh'in itleri de senin ettiğini ederler.

İbrahim bin Ethem:

- Ya siz ne yaparsınız?

Şakîk:

- Bulursak dağıtırız, bulamazsak şükrederiz...

İbrahim Ethem, Şakîk'i öptü;

- Sen üstadımsın, dedi.

* * *

İMAM-I ÂZAM (Rh. A.)

* Yolda bir öküzle karşılaştı. O, yolunu değiştirdi. Sebebini sordular.

- "Benim aklım var, onun boynuzu..." dedi.

* Üzerinden küçük bir kan lekesini temizlerken,

- "Yâ İmam, dirhem miktarı olmayan zarar vermez" demiştiniz, dediler.

- "O fetvâdır, bu takvâ..." Buyurdu.

* İmam-ı Âzam Hz.lerinin büyük babası, Hz. İmam'ın pederi olan Sabit Hz. lerini küçük yaşta iken Hz. Ali R.A.'ın huzûruna çıkarıp, zürriyetleri hakkında hayır duâlarına mazhar kılmıştı.

Son haccında, Kâbe-i Muazzama'da iki rekatta bir hatim edip, namazı tamamlayınca, Cenâb-ı Hakk'a niyazda bulunurken, Beytullah cihetinden bir ses işitildi: "Yâ Ebû Hanife! Bizi kemâl-i mârifetle bildin ve hoşnut eyledin! Biz Azîmüşşân’da senin mezhebinde hizmet edenleri ve mârifette sana tâbî olanları mağfiret ettik" buyurur.

  İmam-ı Âzam Hazretleri'nin Zuhur Edeceğine Dair Hadis-i Şerifler

- "Âdem benimle iftihar eder, bense ümmetimden bir zât ile iftihar ederim ki, ismi Nûman, künyesi Ebû Hanife'dir. O zat ümmetimin kandilidir".

- "Enbiyâ-yı İzâm (Aleyhimüssalâtü Vesselâm)

benimle iftihar ederler. Ben ise Ebu Hanife ile iftihar ederim. Onu seven beni sevmiş, ona buğuz eden, bana buğuz etmiştir".

İMAM-I ŞÂFİÎ (Rh. A.)

* Rum Kayseri tarafından gönderilen dört yüz rahiple münazara[3] için halifenin de bulunduğu büyük bir cemâat Dicle kenarında toplandığı zaman O bir aba giymiş gelip, Dicle üzerine

seccâdesini serdi, üstüne oturdu ve:

- "Benimle görüşmek isteyen buyursun" dedi.

Bunun üzerine râhiplerin hepsi iman ettiler.

Rum Kayseri bu hâdiseyi haber alınca:

- Şükür ki, o su üstünde oturan kişi buraya gelmedi. Yoksa buradakilerin hepsi müslüman olurdu, dedi.

İMAM-I AHMED BİN HANBEL (Rh. A.)

- Rıza nedir? sualine:

- Bütün işlerini Hakk'a ısmarlayıp, hayır ve şer ne gelirse razı olmaktır, Buyurdu.

DÂVUD-U TÂÎ (K.S.)

* "Dünya fenâ, âhıret bekâ evidir" diye işitmişti.

Bu sözün manasını düşünürken kararı kalmadı, dünya gözünden silindi ve Habib-i Râî katına varıp yalnızlığı seçti, ümidini halktan kesti, Hakk'a bağladı...

 * Buyurdu:

- Çok söylemek nasıl ziyan verirse, çok bakmak dahî öyledir.

- Ölürsen Allah için öl! O'nun için ölmezsen hiç ölme!

- Sadık insan halk rağbet etmedi diye kaygı çekmez.

- Doğruluk, Hakk'ın kılıcıdır.

EBÛ SÜLEYMAN DÂRÂNÎ (K.S.)

* Buyurdu:

- Her şeyin pası var, kalbin pası da çok yemektir.  Kim çok yerse, altı sıkıntıya sebep olur:

1- Kıldığı namazdan tat almaz,

2- Unutkan olur, ezber yapamaz,

3- Şefkati az olur,

4- İbâdetlerde tembellik, gevşeklik gelir,

5- Şehveti galip olur,

6- Müslümanlar mescide vardığında, o helâya varır.

- Açlık âhiret kapısını açar, tokluk dünya kapısını...

- Çok yemek gönlü karartır, aklı giderir. Akıl gidince ihtiyaç bitmez. Açlık ise nefsi kahreder, gönlü yumuşak ve nurlu kılar.

  - Allah'ı bilen, dünyadan uzak, ibâdete yakın olur. Kim geçmiş günahlarını hatırlar, şehvetten el çekerse, Hak Teâlâ onun gönlünden istek ve vesveseleri giderir.

  - Arifin gönül gözü açılınca gaflet gözü kapanır.

- Zikir, mü'minin gıdasıdır.

- Kim dünyayı terk ederse, kalbi nurlanır.

- Hak Teâlâ buyurur: "Ey Kullarım! Siz dünyada benden utanırsanız, ben de âhirette ayıplarınızı yüzünüze vurmam, affederim".

İBN-İ SEMMÂK (K.S.)

* Hasta oldu. Yahudi bir tabib getirmeye gittiler. Yolda nur yüzlü biri:

- " Sübhânallah... Allah dostuna, düşmanından fayda beklerler, bu doğru değil; İbn-i Semmâk'e söyleyin, elini ağrıyan yere koysun, Sûre-i İsrâ'nın 105. âyetini ve bi'l hakkı enzel nâhû ve bi'l hakkı nezel okusun, ağrıyan yere nefes etsin" dedi. İbn-i Semmâk, okudu, şifa buldu. O Hızır (A.S.) dı. Dedi.

HÂTEM-İ ESAM (K.S.)

* Namaz kılmayı tarif etti:

- Önce abdest al. Dışını su ile, içini tevbe ile arıt. Sonra mescide var. Kâbe'yi iki kaşın arasında, Azrâil (A.S.)'ı arkanda, Cennet'i sağında, Cehennem'i solunda, Sırat'ı önünde farzet, gönlünü Hakk'a bağla, azametle tekbir al. Korku ile otur, heybetle Kur'an oku. Yalvarış hâlinde rükû eyle, zillet ile secde et, inleyerek Tahıyyat oku, melek ve mü'minlere selam ver. İnşaallah kabul olur.

* Buyurdu:

- Zamâne âlim ve zâhidlerinin kibirleri teraziye konsa, zenginlerinkinden ağır gelir.

- Dört ölümü tatmadıkça Hakk'a lâyık olunmaz: 

1- Beyaz ölüm (Açlık),

2- Siyah ölüm (Eza ve cefaya sabır ),

3- Kırmızı ölüm (Nefse muhalefet[4]),

4- Hakir ölüm (Eski elbise giymek).

-  Gönül beş haldedir: 

1- Ölü,

2- Hasta,

3- Gafil,

4- Uyanık,

5- Sıhhatli... Arifler bunların cümlesini bilirler.

 - Münafıklığın alâmeti odur ki, dünyaya hırsla sarılır, men edilen şeylerden şüphe eder, sadakayı riya ile verir.

  Mü'minin alâmeti de odur ki, ne verirse Hakk'ın rızası için verir, her hareketi Hak içindir.

- Gâzilik üçtür:

1- Kâfirlerle,

2- Şeytanla,

3- Nefisle, ölünceye veya öldürünceye kadar uğraşmak.

ABDULLAH TÜSTERÎ (K.S.)

* Parmağını sarmıştı. Biri niçin sardığını sordu. "Ağrıyor", dedi. O zat sonra Mısır'a gitmişti, Abdullah Tüsterî Hz.'nin üstazı Zinnûn'un da parmağını sarılı gördü. Sebebini sordu. "Filân zamandan beri ağrır" dedi. O zaman anladım ki, Abdullah (K.S.) O'na uymak için parmağını sarmış...

 * Buyurdu:

- Hakk'a layık olan kişi altı şey işler:

1- Kur'an'ın hükmüne ve

2- Rasûlullah S.A.V.'in sünnetlerine uyar.

3- Haramdan ve

4- Yaramaz şeylerden uzak bulunur.

5- Her hususta Hakk'a uyar.

6- Nasuh tevbesi eder.

 - Kişiye tevbe müyesser olmaz, sükûta devam etmedikçe...

Sükût nasip olmaz, yalnızlığa çekilmedikçe...

Yalnızlık nasip olmaz, helâl yemedikçe... Helâl yemek nasip olmaz, Hakk'a uymadıkça... O dahî hasıl olmaz, âzâlarını yasaklardan korumadıkça... Bu da hasıl olmaz, Hak Teâlâ'nın lütûf ve inayeti olmadıkça...

MÂRUF-U KERHI (K.S.)

Buyurdu:

- Cömertlik üçtür:

1- Samîmi vefakârlık,

2- İstemeden vermek,

3-Şefkat edip Minnet beklememek.

- Evliya alâmeti üçtür:

1- Düşüncesi hep Allahü Teâlâ olur,

2- Yapacağı işi Allah için yapar,

3- İstekleri Allahü Teâlâ'ya bağlı olur.

- Cenab-ı Hakk'ın kullarına lütûf alâmeti odur ki ona amel kapısını açar, faydasız söz kapısını kapar. Amelsiz cennet istemek vebaldir. Allahü Teâlâ'nın hükmüne mutî olmadan rahmet ümit etmek cehalettir.

* Kendisine:

- "Niçin iyi yemekler yemezsin?" denildi.

- "Ben misafirim. Konuk, ne verilirse onu yer", dedi.

* Vefatından sonra Bağdatlılar kabrini Hakk'a duâ mahalli etmişler. Kim O'nu vasıta edip Cenab-ı Hak'dan bir şey dilese mutlaka kabul olurdu.

SIRR-I SAKATİ (K.S.)

 * Buyurdu:

- Şehvet sebebiyle işlenen günahın affı umulur; kibirden hasıl olan günahın affı umulmaz...

- Kim halka karışmayı severse, onda Hakk’a bağlılık azdır.

- Ahlâkın iyisi, incitmemek ve incinmemektir.

- Hak sohbetini (Allah’la alâkalı işleri) bırakıp, halk sohbeti ile meşgul olma!..

* Bir gün sabırdan bahsederken ayağını akrep soktu onu öldürmedi.

- "Niçin öldürmezsin?" dediler.

- Sabırdan söz ederken, sabretmeyip onu öldürmekten utandım," dedi.

Buyurdu:

- Şükür Allahü Teâlâ’nın verdiği nimetlerle günâh işlemekten uzak kalmak, O’nun verdiği nimetlerle o’na âsî olmamak, o nimetleri harama harcamamaktır.

- Ahirette faydası olmayan bir şeyle kendini insanlar için süsleyen kimse îlâhî nazardan düşer.

AHMED-İ HAVÂRÎ (K.S.)

* Rüyasında güzel yüzlü bir hûri gördü:

"Bu yüz güzelliği neden?" diye sordu. Huri: "Dün gece Allah korkusundan ağlamıştın. O gözyaşlarını yüzüme sürdüler, onun nûru..." dedi...

* Buyurdu:

- Kim gönül gözü ile dünyaya nazar ederse, Hak Teâlâ onun gönlünden zâhitlik[5] nûrunu siler.

AHMED-İ HADRAVİYYE (K.S.)

* Buyurdu:

- Dervişlere hizmet edene Hak Teâlâ üç ihsanda bulunur:

1- Sahâvet[6],

2- Güzel ahlak

3- Tevazû.

- Kim Allahü Teâlâ ile beraber olmak isterse, Allah dostlarıyla sohbet etsin!

EBÛ TÜRÂB (K.S.)

  * Müritlerinden yaramaz bir iş gördüğü zaman, onlara bir şey söylemez, kendisi tevbe ve istiğfar eder ve "O bîçâre, bu belâya benim yüzümden düştü" derdi. Hak Teâlâ da o müride selâmet verirdi.

  * Çölde giderken uzun boylu, siyah yüzlü korkunç biri göründü.

- "İnsan mısın, cin misin? Beni korkuttun" dedi. O da:

- "Sen Müslüman mısın, münafık mısın? Beni şüpheye düşürdün. Eğer Müslüman isen Allah'tan başkasından korkma" deyip kayboldu.

* Buyurdu:

- Velilerin tenleri çürümez. Kabirde hiçbir canlı ona zarar veremez, kaçar.

  (Hadis-i Şerif:  Onlar ölmez, bir evden diğer eve göçerler.)

YAHYA BİN MUAZ (K.S.)

* Buyurdu:

- Sen Cenab-ı Hakk'ı ne kadar seversen, halk da seni o kadar sever. Sen Hak'dan ne kadar korkarsan, halk da senden o kadar korkar.

- Allah'tan hayâ eden kimse günah işlediğinde, Allah Teâlâ da ondan hayâ eder. Hak Teâlâ'nın hayâsı kerem kılmak, kulun hayâsı ise nedâmettir.

- Üç şey evliya hâlidir:

1- Allah Teâlâ'ya güvenmek,

2- Allah'tan gayrıdan bir şey beklememek,

3- Allah’ın verdiğine kanaat etmek.

- Sübhanallah! Kullar günah işler utanmaz, Allahü Teâlâ görür utanır. Kerim ve Rahim olan Allahü Teâlâ buyurur: "Ey Kulum! Seni korkusuz kılan ibâdetinden, seni korkutan günahın evlâdır (ibâdetine güvenmekten, günâhından korkman iyidir)".

- Ahmak kişi, cehennem ameli ile cennet umar.

- O kişiye taaccüp ederim ki, hastalık korkusuyla yemekten perhiz eder de, cehennem korkusu ile günahtan perhiz etmez.

- Nasuh tevbesinin alâmeti üçtür:  Oruç tutup az yemek, ibadetten ötürü az uyumak, Zikrullah'tan dolayı az konuşmaktır.

  - Sevgi ve muhabbetin alâmeti: iyilikle artmaz, sıkıntı görmekle eksilmez.

ŞAH ŞÜCÂ-İ KİRMÂNÎ (K.S.)

Şeyh Hz.leri'nin güzel bir kızı vardı. Kirman'ın vali ve büyükleri istediler. Üç gün mühlet aldı, mescid ve tekkeleri gezdi. Güzel namaz kılan birini beğendi. Ona:

- Evli misin?

- Hayır.

- Güzel bir kızla evlenmek ister misin?

Yiğit:

- Bana kim kız verir! Üç gümüşten başka dünyalığım yok dedi.

Şah:

- Üç akçenin birine ekmek, birine katık, birine güzel koku al, dedi ve kızını ona nikahladı.

O gece zifaf oldu. Kız bir bardak üzerinde kuru ekmek parçası gördü.

- Bu nedir?

Yiğit:

- Bu senin sabahki nasibin...

Kız:

- Dünkü rızkı veren Allah, bugün vermez mi de yarına ekmek saklarsın. Babam bana 20 senedir "Seni tevekkül ehli birine vereceğim" derdi. Meğer öyle birine vermiş ki, rızık için Allah'a itimat etmez, deyip evine gitmek istedi.

Yiğit:

- Bu işin tevbesi nedir?

Kız:

- Ya ekmek gider, ya ben..., dedi. Ekmeği fakire verdiler.

Buyurdu:

- Sâdık kulun alâmeti üçtür: 

1- Dünya onun nazarında toprak gibidir. Yâni altın ve gümüşe o gözle bakar. 2- İnsanların övdüğü ve yerdiği, onun nazarında birdir. Övene de yerene de ehemmiyet vermez. 3- Şehveti gönlünden çıkarır, açlığı sever, dünya adamlarının tokluğu sevdiği gibi...

Dostlarına Tavsiyesi:

- Yalan söylemeyin, kimseye hiyanet etmeyin. Bundan gayrı ne isterseniz yapın.

Hikâye:

Hoca Âlî Sürgânî Şah-ı Kirmânî K.S.) Hazretleri'nin türbesini ziyarete geldi. Torbasından ekmek çıkarıp yemeye başladı ve:

- İlâhî! Misafir ver de beraber yiyelim, dedi.

Bir köpek yanına geldi. Sürgânî köpeği kovdu. Az sonra Şah-ı Kirmânî'nin türbesinden bir ses işitti:

- Ey Hoca Sürgânî! Allah'tan istediğin ve kapına gelen konuğu niçin kovdun?

Hoca Sürgânî, çıkıp köpeği aradı. Bir bucakta buldu. Yediği yemeği götürüp önüne koydu. Köpek dönüp bakmadı. Hoca mahcup oldu. Tevbe edip, insafa geldi.  Köpek lisana gelip:

- Ey Hoca! Şah-ı Kirmânî olmasaydı, göreydin ne işlere uğrardın, dedi ve kayboldu.

YUSUF BİN HÜSEYİN (K.S.)

* Güzel bir kız, bir gece yanına geldi. Yusuf Allah korkusu ile onu reddetti. Sonra başını dizine koyup, uykuya vardı. Rüyada, taht üzerinde oturmuş bir sultan gördü. Sultan'ın etrafında yeşil elbiseli hizmetçiler vardı.

- Siz kimsiniz? diye sordu.

Onlar:

- Taht üzerindeki Yusuf Peygamber, etrafındakiler de melekler... Yusuf bin Hüseyin'i ziyarete gidiyor, dediler.

- O kim ola ki, ziyaret ederler? deyip ağladı. Yusuf (A.S.) tahttan inip, kendisini kucaklayarak elinden tuttu, tahta oturttu:

- Arap Beyinin kızı sana tâlip oldu. Allah korkusu ile sen onu reddettin. Alahü Teâlâ buyurdu ki:

"Yâ Yûsuf! Sen Hak korkusu ile Züleyha'yı reddettin, seni peygamberlerden kıldım. Yusuf bin Hüseyin de senin gibi yaptı, mağfirete mazhar oldu. Ve onu velilerden kıldım" buyurdu.

EBÛ HAFS-I HADDÂD (Demirci) (K.S.)

* Cehennem ehlinin hallerini düşünür de ağlardı. Kendisine:

- Halkın azap görmesinden sana ne? dediler.

- Benim yaratılışım âb-ı şefkatla (şefkat suyu ile) yoğrulmuş, dedi ve ilâve etti:

- Bütün cehennemliklerin azabı bana yüklenip onlar affolunsa ben memnun olur ve derdimden kurtulurum dedi.

Buyurdu:

- Her kim kendi hal ve hareketlerini Kur'an-ı Kerim ve hadis-i şerif terazisi ile tartmazsa münafıktır.

- Dervişlik,  Hakk'ın huzurunda kendini âciz ve çaresiz bilip, emrine itaatlı olmaktır.

- Veli,  kendi nefsinden kurtulmak isteyendir.

- Cömert,  Müslüman kardeşinin dünya ve ahiret iyiliğini kendisinden üstün tutandır.  Bahil,  elinden gelen iyiliği vaktinde yapmayan;  katı bahil  de, kendi iyilik yapmadığı gibi, başkasına da manî olandır.

- Mütevazı olmak isteyen, salihler sohbetinde bulunsun.

- Tenlerin iyiliği hizmetle, canların iyiliği doğruluktadır.

- Takvâ güç;  tasavvuf,  edeptir.

- Ey Birader! Öyle bir kapıya bağlan ki, bütün kapılar sana oradan açılsın. Öyle bir efendiye bağlan ki, cümle saadet sana boyun eysin...

* Şeyh Sülemî: "Vefatımda başımı Ebu Hafs'ın ayağı ucuna koyun", diye vasiyet etmiştir.

HAMDUN-İ KASSÂR (K.S.)

Buyurdu:

- Hakikat ehli, kendinden haber vermez; kimsenin sırrını da söylemez.

 - Kendini iyi gören, Firavundan beterdir.

 - Dervişin kibri, zenginin kibrinden fenâdır.

 - Cümle hastalıkların aslı ve Dîn-i Mübin'in âfeti, çok yemektir.

- Dünyayı elde etmeye uğraşan, âhireti hor görür.

- Musîbete katlanmayan, Allahü Teâlâ ile harp etmiştir. Çünkü, her şey O'nun hükmüyle meydana gelir.

CÜNEYD-İ BAĞDÂDI (K.S.)

Sırr-ı Sakatî Hz.'nin müridi ve yeğenidir.

Buyurdu:

- Şükür , Cenab-ı Hakk'ın ihsanı olan nimetlerle O'na isyan etmemek, o nimetlerle günâh işlememektir.

- Tamamlık isteyen, günahlardan uzak olsun.

- Her kim Allah'ın Kelâmı'nı sağ elinde, Hazret-i

Peygamber (S.A.V.)'in hadisini sol elinde tutar ve bu iki ışıkla yürürse, şüphe ve bid'at karanlığına düşmez de kurtulur.

- Murakka[7] giymekle iş hasıl olsaydı, demirden kaftan giyerdim. Lâkin Allah Teâlâ yanında itibar hırkaya, değil, belki gönül şevkine ve gönül derdinedir.

Hikâye: 

Müslüman kisvesinde bir Hıristiyan genci Hazretin vaazını dinledi, sonra:

- Yâ Şeyh! Bir hadis-i şerifte "Mü'minin firâsetinden sakın! O, Allah'ın nuru ile bakar" buyuruluyor.

Bunun mânâsı nedir? dedi.

Hazreti Şeyh râbıta yapıp, başını kaldırdı:

- Bunun manası odur ki, zünnarı kesip müslüman olmalısın Buyurdu. Ve o genç, müslüman oldu.

* Şiblî, bir gün

- "Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâhil aliyyil azîm", dedi.

Cüneyd:

- Bu sözü gönül darlığından derler.  Kim, Hakk'ın kazasına râzı oldu, o, gönül darlığından kurtuldu... , Buyurdu.

* Bir gün Cuma mescidinde biri dileniyordu. Cüneyd gönlünden

- "Bu yiğit niçin kazanıp yemez de kendini hor eder" diye geçti. Sonra uyudu. Rüyada önüne örtülü bir tabak içinde pişmiş et getirdiler ve:

- "Mescid önünde dilenen dervişin eti... Bunu ye!" dediler.

- Murdardır, yemem dedi:

- Dün mescid içinde nasıl yedin de şimdi yemezsin, dediler.

Cüneyd:

- Bildim ki, gıybet etmişim, dedi.

Buyurdu:

- Eğer benimle Mevlâ arasında ateşten deniz olsa, Rabbime olan aşkımdan dolayı onu geçmek için kendimi ateşe atardım...

- Bu yolda, başlıca üç tuzak var: Mekir[8], kahır[9] ve lütûf tuzakları... Bunların nihayeti yoktur.

- Kul ile Allahü Teâlâ arasında dört deniz var.  Onlar geçilmeden Allahü Teala'ya ulaşılmaz:

1-  Dünya ... Onun gemisi zühddür.[10]

2-  Halk ... Onun gemisi uzlet,[11]

3- İblis ... Onun gemisi şeytanı düşman bilip sakınmak,

4-  Nefis... Onun gemisi dileğini vermemek, (nefsânî istekleri terk etmek)tir. Zira nefis kötülük emreder, Er olan onu öldürendir.

- Akıllı, yalnızlığı sever.

- Görüşünde ibret olmayanın[12], görmemesi (kör olması) görmesinden hayırlıdır.

Allah'ın zikri ile meşgul olmayanın, susması söylemesinden hayırlıdır.

Hak söz dinlemeyi arzu etmeyenin, duymaması işitmesinden iyidir...

Allah'a kullukla meşgul olmayanın ölümü, dirilikten iyidir...

- Derviş  olan toprak gibi mütevâzî olur, üstüne süprüntü atsalar da sabreder safâ bulur.

- Sâdık  kişi bin yıl Hakk'a yüz tutsa da, bir an O'ndan yüz çevirse, o bir anda kaybettiği şey, bin yıllık hasılatından fazla olur.

- Rıza, belâyı ganimet bilmektir...

- Tasavvuf;  gönlü pâk etmek, Hakk'a uyup halktan ayrılmak; beşeriyet sıfatından nefsin isteklerinden ırak olup çokluktan kurtulmak; cümle ümmete nasihat etmek ve Peygamber (S.A.V.)'in şeriatına tam uymaktır.

  - Hak Teâlâ'nın  nimetlerini düşünmekle mânevî bilgiler doğar, kudret ve azametini tefekkürle bu bilgiler artar, azabını düşünmekle de korku ziyâde olur.

- Murakabe,  dâima uyanık olup, gafil olmamaktır.

- İhlâs,  Hak'la olan işlerden halkı çıkarmaktır.

AMR İBN-İ OSMAN (K.S.)

 Buyurdu:

- "Hak Teâlâ Hazretleri ruhları cesetlerden yedibin yıl evvel yarattı. Bu âleme getirmek için âdemoğullarının  ruhlarına günde üçyüz altmış kerre tecellî nuru serpti."

EBÛ SAİD HARRÂZ (K.S.)

Buyurdu:

- Kul Allah'ın emrine yapışıp, Hak'dan gayrıyı unutmalı, "Nerden gelirsin ve ne dilersin?" diye sorulursa, "Allah"tan gayrı cevabı olmamalı. Ne söylerse Allah'ın sözü olmalı ve kendini aradan çıkarmalı...

-  Sıdk,  ahdini yerine getirmektir.

- Tasavvuf'un  mânâsı, "Sâf" olup, "Süzülmek ve kederlerden pâk ve halis olmak" ve "Allah'tan gayrı, gönül evinde bir şey bırakmamaktır. Böylesine «Sofî» denir.

ŞEYH EBÜL HÜSEYİN NURI (K.S.)

- Müslümanlık, Müslümanlığın kilidi olan Peygamber (S.A.V.)'in sünnetlerine tam uymaktır.

OSMAN HAYRÎ (K.S.)

 Buyurdu:

- Kendisine dört şey müsâvî görülmedikçe, kişi kemal derecesine eremez:

1- Almak,

2- Men' olunmak,

3- İzzet,

4- Zillet...

- Karşısında insanların el bağlayıp durmasından hoşnut olan kimse de, Firavun ve Nemrut ahlâkı vardır.

- Üç şey muhteremdir:

1.  Amel eden âlim,

2. Tamahı olmayan mürid,

3. İhlâs sâhibi sofî...

-  Tevâzuun aslı üçtür:  Acizliğini, muhtaçlığını, günahlarını bilmek...

- Yakîn[13],  yarın endişesini terketmektir.

- Hakîkî muhabbet,  Mevlâ'dan gayriyi gönülden çıkarmaktır.

- Saâdet'in alâmeti,  Allah'tan korkmak ve O'na itaat etmek;  Şekâvet'in alâmeti,  Allah'tan korkmayıp günah işlemektir.

- Allah’tan ırak olmanın sebebi üçtür:

1- Dünyaya tamâ etmek,

2- Hizmetinden dolayı övünmek,

3- Nefsine uymak...

- İhlâs,  içinde nefsin nasîbi olmayan şeydir.

- Halis niyyet, namazda ve sadakada, halkın görmesinden sakınmaktır.

ABDULLAH BİN CELÂ (K.S.)

Buyurdu:

- Babamla anam, beni Hak yolunda hizmet için vermişlerdi.

Bir zaman sonra çok yağmurlu bir günde geri gelip, gece anamın kapısını çaldım. "Kimsin?" dedi. "Oğlun Abdullah!" dedim. "Benim oğlum var mı? Onu ben Hak yoluna bağışladım, geri almam" deyip, bana kapıyı açmadı.

* Kendisine:

- Fakirlik nedir? diye sual edildi. Dışarı çıkıp bir müddet  sonra geldi ve cevap verdi.

- Niçin daha önce söylemedin? denildi.

- Belimde dört denk gümüş vardı. Bunlar fakre dair söz etmeme mânî oldu, dilimi bağladı. Onları bir dervişe verdim de fakirlikten söz edebildim, dedi.

EBÛ MUHAMMED RÜYEM (K.S.)

Buyurdu:

- Tevhid,  varlık eserini terk etmek, yalnızlığı seçmektir.

- Tasavvuf,  Hakk'a itâatli olmak, ne tarafa çekilirse îtiraz etmeden o tarafa gitmektir.

- İhlâs,  ibadetlerinden, iki cihanda karşılık beklememektir.

İBN-İ ATÂ (K.S.)

* Bir yolculukta harâmîler oğullarının gözlerini bağlayıp boyunlarını kılıçla vururken, Hazret, mübârek yüzünü semâya tutarak:

- Şükür senden gelen kazaya, derdi. Dokuzunu böyle kestiler, hayatta kalan oğlunu da bağladılar. Oğlu ona:

- Sen atamızsın. Bizi karşında bir bir kestiler, bir kelam etmedin." dedi. İbni Atâ Hz.leri:

- Ey Oğul! Bu işi işleyen, hüküm ve ferman veren Allahü Teâlâ'ya söz söylemek yaramaz. Zîra O, halimizi görür ve işitir. Sizi saklamaya da gücü yeter. Ben arada aciz bir kulum. Onun işine ne söz söyleyeyim, dedi.

Harâmî başı bu sözü işitti ve oğlunu bıraktı:

- Ey Pîr! Eğer bu sözü önce söyleseydin hiç bir oğlun ölmezdi, dedi.

İbn-i Atâ Hz.leri:

- O hüküm öyle yazılmış, dedi. (Büyüklerin imtihanı da büyüktür.)

Buyurdu:

- Her kim, sünnetlere uyarak kendini süslerse gönlü nurlanır.

- Fiiller, sözler ve güzel huylar içinde, uysallık gibi yüksek ahlâk yoktur.

- Gafletin büyüğü, Allah’tan ve O'nun hükmünden gafil olmaktır.

- Gönül, Hakk'ın nazargâhıdır. Hakk'ın nazargâhı pak olmalı. Hak nazargâhında mü'minlerin gıdası zikir ve tâattır. Münafıkların gıdası da yemek, içmek...

- Kimin gönlünde âhiret endişesi yoksa, şeytan onu ölünceye kadar dünya endişesiyle meşgul eder.

- İnsan yüce mertebeye, ancak iyi huyla ulaşır.

DÂVUD-U RAKKÂ (K.S.)

Buyurdu:

- Bu dünya Şeddat, Nemrud ve Firavun'un artığıdır. Onların artığı da pistir. Dünyada iki şey elde edersen iyidir: Biri dervişler sohbeti, diğeri büyüklerin itibârı...

YUSUF-U ESBÂT (K.S.)

Buyurdu:

- Tevazuun  aslı, evinden çıkınca kimi görsen, onu kendinden âlâ bilmektir. tevazuun haddi, hak söyleyeni kabul etmek, mum gibi yumuşak olmak, deve gibi yedilmek, söveni övdü bilmek, her işte Allah'a dönmek ve hayırdan-şerden gelene râzı olmaktır.

- Arif , iyiliği Hak'dan, noksanlığı nefsinden bilip, gönlünü Hakk'a bağlayan ve O'nunla huzur bulandır.

İSHAK NEHRİ CÛRÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Dünya, dipsiz bir deniz, sahili âhirettir. Er olan, bu denizi takvâ[14] gemisi ile geçer.

- Tokluğu taam ile olan daima aç, zenginliği mal ile olan daima yoksuldur.

- Allah dostları üç yerde sevinirler: Halktan uzak, Hakk'a yakın ve tâatta kavî olduklarında...

- Tevekkül ehli, İbrahim Halilullah gibi olur... Ateşe  atılırken, Hz. Cibrîl ona: "Hacetin var mı" dediğinde "Senden hacetim yok" diye cevap vermişti.

ŞEYH  SEMNÛN-U ÂŞIK (K.S.)

* Muhabbeti, niçin belâya koştular, diye soruldu.

- Herkes muhabbet davası etmesin, belâyı görüp çekinsin diye, dedi.

MÜRTAİŞ (K.S.)

Buyurdu:

- Nefsin arzularına karşı koymak, havada uçmaktan üstündür.

- Kulu Allah'a sevdiren şey, O'nun düşman bildiklerine hasım olmaktır. Onlar da,  dünya ,  nefis  ve  şeytandır .

ŞEYH FADL (K.S.)

Buyurdu:

- Şekâvet[15] alâmeti  odur ki, ilim okur amel etmez, amel eder ihlâs olmaz, salihler sohbetinde bulunmaz, başkalarıyla buluşur.

- Dünyaya hoş hatırla bakan dervişten hayır umma! Zira o, tarikat mürtetlerindendir.

- Müslümanlık dört şeyle insandan uzaklaşır:

1- Bilir, amel etmez.

2- Yapar mahiyetini bilmez.

3- Bilmez, sorup öğrenmez.

4- İnsanları öğrenmekten men eder.

- Hakka muhabbet  îsardır.[16] Bunun dört mânâsı var: 1- Daim zikirde olup, zikirle şâd olmak.

2- Hak Teâlâ ile (ibâdete devamla) ünsiyet etmek.

3- Dünya işlerinden tamamen kesilmek.

4- Hakk'a mânî olanlardan uzaklaşmaktır.

EBÜL HASAN POŞNEKÎ (K.S.)

Abdest alırken, hâdimini çağırıp, gömleğini acele falan kimseye vermesini emretti. Hâdimi: “Aceleye sebep ne?” dedi.

- Şeytan fikrimi bozar korkusudur... Nitekim Peygamberimiz (S.A.V.)  "Hayır işi ileri tutunuz"  buyuruyor, dedi.

  Buyurdu:

- İhlâs,  şeytan bilmesin ve kimse görmesin niyetinde olmaktır.

  - Kendini hakir tutan kimseyi, Hak Teâlâ aziz eder. Kendini aziz göreni de hakir...

HÂKIM-İ TİRMİZÎ (K.S.)

* İki arkadaşıyla ilim tahsili için sözleşmişti.

Anası kendisine izin vermedi. İtaat etti. Kabristana gidip ağlardı. Hızır A.S. "Ağlama, kaygılanma! İki arkadaşından daha âlim olursun" deyip, ona hikmetler talim etti...

* Ailesinden ezâ gördükçe, kendisi istiğfar eder, onlara darılmaz:

- İlâhî, ben tevbe eyledim. Onları sen ıslah eyle, derdi.

Buyurdu:

- Kimde "Benlik iddiası" varsa, o kişi, bir dirhem borcu kalıp da azad olamayan ve bir dirhemin kulu olan köleye benzer.

- Kur'an'ı okuyup, emrini tutan kişinin, iki kaşı arasında peygamberlik nuru pırıldar, belirir.

 - Rüya,  nübüvvetin kırkaltı cüz'ünden biridir. Zira, Peygamberimiz S.A.V. nübüvvet müddeti olan 23 senenin, altı ayında ilâhî emirleri rüya ile almıştır. Altı ay 23 senenin kırk altı da biridir.

- Hak'dan korkan, korktuğundan emin olur.

- Sıfatların en kötüsü kibirdir.

- Bir şeytanın bir saatte mahvettiğini, yüz aslan bir koyun sürüsüne yapamaz.

- Hakîkî cömert; misafir ve misâfir olmayan nazarında bir olan, herkese ihsanda bulunandır.

ABDULLAH BİN MENÂZİL (K.S.)

 Buyurdu:

- Peygamber S.A.V.'in sünnetini terkeden, farzları da terkeder. Sünneti terkeden bid'atcıdır. Bid'atcı da cehennem itidir.

- Vakitlerin âlâsı, nefse üstün geldiğin, kötüsü de nefse yenildiğin zamandır.

- Şu kimseye taaccüb olunur: Hayâdan söz eder de, kendisi Allah’tan utanmaz.

- Fakr;  dünya ve âhiretten kesilip, Hak Teâlâ'yı istemektir.

- Kul kendisine hizmetkâr isterse ipi, elden verir de kulluk hududundan çıkar.

ŞEYH ALİ BİN SEHL (K.S.)

Buyurdu:

- Tâat üzere olmak, hidâyet alâmeti; yaramaz işlerden uzak durmak da saâdet alâmetidir.

- Edep, aramakla elde edildiği gibi, Cennet de öyledir.

- Pencereden giren ışık güneşe ne kadar uzaksa, ibadetsiz kişi de Allah'a o kadar uzaktır.

- Bir kişi elini güneş zerreleri içinde tuttuğu halde, zerrelerden elinde bir şey kalmadığı gibi, günahtan kararmış gönüllere de söz ancak o kadar te'sir eder.

HAYR-I NESSÂC (K.S.) (çulha)

* Vefatı sırasında akşama yakın Azrail A.S. göründü.

- Yâ Azrail! Ya Allah'ın emrini yerine getir, ya beni bırak, O'nun emrini yerine getireyim. Nitekim Hak Teâlâ sana "Hayr'ın ruhunu kabzet" Buyurdu. Bana da "Namaz vakti gelince, namaz kıl" emri vardır, dedi.

Azrail A.S. ona mühlet verdi. Abdest alıp namaz kıldı, sonra rûhunu teslim eyledi.

EBÛ HAMZA (K.S.)

* Hz. Cüneyd, İblis'i, erenlerin boynuna basarken gördü.

- Yâ mel'un, erenlere küstahlık etmeye utanmaz mısın, başlarına çıkarsın, dedi.

İblis:

- Onlar erenler değil! Zira gönüllerinde dünya sevgisi var. Hakîkî er görmek istersen, filân kaya dibinde biri var, git gör.

Cüneyd gitti. Ebu Hamza'yı orada ibadetle meşgul gördü. Namazdan çıkınca, Hamza:

- Yâ Cüneyd! O mel'un yalan söyler. Ve O, hakîkî erenleri göremez. Yanından dahî geçemez, dedi.

AHMET MESRÛK (K.S.)

Buyurdu:

- Her kim, Allah’tan gayrisiyle sevinse, sevinci çok çabuk kedere döner.

- Günâh olan işlere bakmak, gönülden Hakk'ın mârifetini siler, gaflete sebep olur.

- Kişi marifet ağacını fikir suyu ile, gaflet ağacını uyanıklık suyu ile, tevbe ağacını da pişmanlık suyu ile sulamakla kurtulur, yemiş verir ve Cennete gider.

- Zâhit, tam teslimiyetle hacetini Allah’tan isteyendir.

AHMED MAĞRİBÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Dervişlerin zilleti, dünyalık düşüncesiyle zenginlere hürmet etmektir.

- Dünyayı terk eden dervişlerin duası berekâtiyle, halkın üzerinden belâlar kalkar.

Ve dünya bunların vücudu berekâtiyle durur.

ALİ CÜRCÂNÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Üç şey Tevhid'in elbisesidir: Korku, ümit, muhabbet...

Korkunun çokluğu kulu Hakk'a hazırlar ve O'na lâyık kılar. Ümidin çokluğu, maksada; muhabbetin çokluğu Hakk'a ulaştırır.

- Farzları terketmeyen, sünneti edâ eden ve bid'attan uzak olan, hâlis mü’mindir.

- Bedbaht, geçmiş günahlarını halk içinde anarak ortaya koyandır.

  - Veli:  fânî canı, Hakk'ın müşahedesiyle bâkî kılandır. O kişinin kendi nefsi ile dirliği olmaz, Hak'dan başkası ile karar bulmaz.

- Rıza[17],  kulluk sarayı;  sabırlı olmak, onun kapısıdır.

EBÛ BEKİR KİTÂNÎ (K.S.)

Anlatıyor:

Rüyada güzel bir yiğit gördüm.

- Kimsin? dedim.

- Takva dedikleri benim, dedi.

- Senin durağın neresi? dedim.

- Kederli gönüller... dedi.

Siyah suratlı çirkin bir kadın gördüm.

- Kimsin? dedim.

- Gülmek dedi.

- Makamın neresi? dedim.

- Gafletli, sevinçli gönüllerde bulunurum, dedi.

Uyandım ve bir daha gülmemeye karar verdim...

Buyurdu:

- Zahid, hiç bir şeyi olmadığı halde, gönlü şen olandır.

ABDULLAH HAFÎF (K.S.)

Buyurdu:

- Kâbe yolunda, yanımda ip ve kova bulunduğu halde, çölde giderken, bir geyiğin kuyudan su içtiğini gördüm. Ben de içmek istedim; fakat su dibine indi. Hayretle: "Ey Abdullah! Bu geyiğin mertebesi senden yüce imiş" dedim. Gâibten bir ses:

- Geyiğin yüce mertebesi, bize itimadındandır.

Senin gibi ipe ve kovaya değil!.."

İpi ve kovayı bıraktım. Yola devam ederken:

- Yâ Abdullah! Biz seni sınadık. Geri dön, su iç, denildi. Döndüm, su kuyunun üstüne gelmiş... İçtim, abdest aldım, namaz kıldım. Sonra Medine'ye kadar suya ihtiyacım olmadı. Haccedip Bağdat'a döndüm. Cüneyd karşıladı. Ve:

- Ey Abdullah! İpi, kovayı kuyu başına bırakıp gittiğin zaman, "Biz seni sınadık, dön su iç" diye nida edildiğinde eğer dönmeseydin, o su akar ayağına gelirdi, dedi.

Bir Rüyası:

- Peygamber S.A.V.'i rüyada gördüm. "Yâ Abdullah! Bir kimse doğru yolu bulup da o yola gitmezse, Hak Teâlâ ona hiç kimseye yapmadığı azabı lâyık görür", Buyurdu.

Güzel Sözlerinden:

- Nefsini öldürmeden kara don giyen dervişe, o don, it çulu olur.

MUHAMMED CERÎRÎ (K.S.)

Anlattı:

- Bir derviş misafir gelip, biraz asîde veya çorba istedi. "Toplantımız var, dönünce isteğini veririm" dedim. Unuttum,; uyku geldi. Rüyada arkasında yüzyirmidörtbin enbiya olduğu halde Fahr-i Âlem S.A.V. zuhûr etti. Karşılayıp elini öpmek istedim. Vermedi. "Yâ Rasûlallah, şüphesiz suçum çok! Lâkin buna sebep hangisidir?" dedim.

- Daim huzurda bulunan bir dostumuz senden asîde istedi de arzusunu yerine getirmedin, Buyurdu. Uyandım. Koşarak dervişe dergâh kapısında yetiştim.

- Kardeşim! Az müsaade et, arzunu yerine getireyim, dedim, hiç iltifat etmedi ve:

- Ahir Zaman Nebisi ile, yüzyirmidörtbin enbiya şefaatçı olduktan sonra mı arzumu vereceksin? Bana bu bir inayettir. Ya böyle olmayanlar ne yapsın, deyip kayboldu.

Buyurdu ki:

- Her kim kulağını nefsin sözünü dinlemeye tutarsa şehvet zindanı içinde hasta olur.

HALLÂC-I MANSÛR (K.S.)

 Buyurdu:

- İyi ahlâk,  halkın cefâsına ehemmiyet vermeyip Hâlik'la olmaktır.

- İhlâs  öyle bir süzgeçtir ki, ameli onunla süzerler.

- Şirk ve riya bulanıklarından söyleyen kimse, gönülleri öldürür.

- Nefsini bir işle meşgul eyle! Değilse o seni boş bir işle meşgul eder.

* Aşk şarabıyla mest olmuştu. Darağacına erişince önce merdiveni öptü, sonra ayağını bastı.

"- Merdiveni niçin öpersin?" dediler.

"- Erenlerin miracı asılmaktır", dedi.

* Hallac'ın asılmasına üzülen erenlerden birine, asılma sebebini beyan buyuran bir ses şöyle diyordu:

"- Biz Hallac'a sırrımızdan bir sır gösterdik. Onu açıkladı. Her kim, sultanlar sırrını ifşa ederse, ceza görür..."

* Şiblî (K.S.), Hallâc'ın türbesinde münâcât edip,

- Bu mü'min ve ârifdi. Niçin bu belâya uğradı? dedi. Hâtiften ses:

- Yâ Şiblî! Şunun için eyledik ki, bizim sırrımızı gayra söyledi. Sır saklamayanın cezası budur.

* Hallâc asılırken İblis karşısına geldi:

- Sen "Enel Hak" dedin, sana rahmet eylediler. Ben "Enel Hayr" dedim, bana lânet eylediler. Sebebi nedir? dedi.

- Sen benlik ettin. Ben de benliği kendimden uzak kıldım, dedi.

HABÎB-İ ACEMÎ (K.S.)

* Mürşidi olan Hasan-ı Basrî Dicle kenarında beklerken, Habib yanına geldi. Ona:

- Ne beklersin? dedi.

O:

- Nehri geçmek isterim, vasıta yok".

Habib:

- Üstad! Hasedi gönlünden sil, dünyada iğreti ol, belâları ganimet bil, bütün işleri Hak'dan bil, suya bas, geç", dedi ve ırmağa basıp geçti.

Hasan-ı Basrî ağladı. Sebebini sordular:

- Habîb benim müridimdir. Suya basıp geçti, beni mahcup eyledi. Sırat köprüsünden cümle halk geçerken, ben kalırsam halim ne olur?, diye ağlıyorum dedi.

Habîb'e sordu:

- Bu mertebeye vesile nedir?

- Üstad dedi. Ben gönül ağartırım (feyiz ve nur alırım), sen kağıt karartırsın (kitap yazarsın).

* Ahmed bin Hambel ve Şâfiî otururken, Habîb geldi. Ahmed bin Hambel, "Buna bir sual sorayım" dedi. Şafiî: "Bu zümreye sual sorulmaz" dedi.

Ahmed sordu:

- Bir kişi, beş vakit namazdan birini unuttu. Hangi vakit olduğunu bilmez. Ne yapsın?" dedi. Habîb:

- Bir kişinin gönlü, Allah’tan gafil olursa, onu terbiye etmek icap eder. O insan yirmi dört saat sarhoştur.

Bir günlük namazın tamamını kaza etmeli, deyince, Hz. İmâm hayret etti. Şâfiî de: "Ben sana demedim mi, bu zümreye sual sorulmaz" dedi.

* "Allah'ın rızası nerede bulunur?" suâline, "Münafıklık tozu olmayan kalplerdedir", Buyurdu.

* Kur'an okurken, ağladığını gören biri:

- Sen Acemsin, Kur'an'ın mânâsını bilmezsin. Neden ağlıyorsun? dedi.

Habîb:

- Dilim Acemî, kalbim Arabîdir, Buyurdu...

UTBETÜL GULÂM (K.S.)

* Evvel halinde, kadınlara mübtelâ idi. Güzel gözlü birine tutuldu. Ona birini gönderdi. Kadın örtülü ve halislerdendi.

- Utbe benden ne diler? dedi.

-Gözü gözüne takılmış, ona te'sir eylemiş...

Kadın bir gözünü çıkarıp, bir tabağa koydu, getirdi.

- Utbe sevdi ise alsın..., dedi.

Bu hadise Utbe'ye tesir etti. Hasan-ı Basrî katına gidip, arpa ekmeğine kanaat ederek, Hakk'ın kulluğundan ayrılmadı.

  * Rüyasında bir huri gördü. Huri: "Sana âşıkım, gayrıya alâka ve muhabbet etme!" dedi.

Utbe de:

- Ben dünyayı üç talakla boşadım. İnsan üç talakla boşadığını geri almaz, dedi.

  * Muhammed Semmâk, Zinnûn-i Mısrî ve bâzı velîlerle sohbet ederken, Utbe geldi. Yeni bir gömlek giymişti.

Muhammed Semmâk:

- Yeni gömlek giyip ne hoş salınırsın, dedi.

Utbe düşüp can verdi.(130 – 131)

RÂBİAT-ÜL ADEVİYYE (K.S.)

* İbrahim bin Ethem (K.S.), Râbia-ı Adeviyye'nin bâzı hallerine hayretle sebebini sordu.

Râbia:

- Yâ İbrahim! Sen namaz eyledin, bense niyaz eyledim, dedi.

* Râbia (K.S.)'nun evine hırsız girdi. Eşyayı yüklenip çıkmak istedi. Kapıyı bulamadı. Eşyayı bıraktı, kapı göründü. Sırtlandı, kapı kayboldu. Bu hal tekrar ederken, bir ses duyuldu:

- "Ey Kişi, dost uykuda ise, sultan uyanıktır" diyordu.

Hırsız tevbe etti.

* Hasan-ı Basrî, bir gün su üstüne seccâde serip oturdu. Râbia (K.S.), seccâdesini havaya atıp, üstüne oturdu. Ve:

- Ey Hasan! Senin ettiğini balıklar, benim yaptığımı sinekler de yapar. İkisi de iş değil... Bunlar bid'attır. Makbul olan işle meşgul olalım, dedi.

* Râbia (K.S.), başına tülbent bağlı birini gördü. Sebebini sordu.

- Başım ağrır, dedi.

- Kaç yaşındasın?

- Otuz...

- Otuz yıldır sıhhatli iken, başına şükür tülbenti bağladın mı ki bir gün hasta olunca, şikâyet tülbenti bağladın... dedi.

* Rabia (K.S.), Süfyân-ı Sevrîye:

- Dünyayı sevmesen iyi kişiydin, dedi.

- O dünyanın neyini sevdim?

- Hadis rivayet eder, onunla büyüklenirsin.

Süfyân-ı Sevri:

- Bunlar dünyayı sevmek midir? diye ağladı. Sonra:

- Yâ Rabbî, bu miskin kulundan razı ol" diye dua etti.

* Huzurunda dünyayı zemmeden birine hitaben:

- Sen dünyayı çok seviyorsun, sevmesen bu kadar anmazdın. Kumaşı seven kişi alıcı olur. Eğer dünyadan uzaksan, iyisine kötüsüne bakma. Hadis-i Şerifde "Kişi sevdiğini çok anar" buyuruldu, dedi.

Sözleri:

- Mevlâsından gelene katlanmayan kimse doğru yolda değildir.

- Gözyaşını sakla, halk görmesin, riyadan emin ol!

FUDAYL BİN İYAZ (K.S.)

Buyurdu:

- Tevrat'ta yazılıdır: Tevbesi kabul olan kişi toprağa el vursa altın olur.

* Padişah Harun Reşid ziyaretine gelip eve girmeye izin istedi.

- İzin yok! İstersen hükümle (fermanla) girersin, dedi ve Halife'yi tesirli sözlerle ağlattı.

Veziri Halife'ye:

"Hemen gidelim", dedi.

Fudayl:

- Yâ Hâmân![18] Sen ve senin gibiler Halife'yi helâk ederler, dedi.

Halife hasekisine:

- Beni Firavun, seni Hâmân yaptı hemen gidelim, dedi.

Buyurdu:

- Kim ululuk isterse,  kendini hor tutsun...

* Öğüt isteyen birine:

"- Ayak ol, baş olma... Bu öğüt yeter", dedi.

* Bir gece, Süfyân-ı Sevrî ile sabaha kadar sohbet ettiler.

 Süfyân:

- Ne mübârek gece idi, dedi.

Şeyhin cevabı:

- Ne yaramaz gece idi! Sen düşünürsün, nasıl söyleyeyim de bunlar beğensin, diye... Ben düşünürüm ne söyleyeyim, diye... İkimizi de bu endişeler, Hakk'dan ayrı bıraktı...

* Biri yanına geldi. Niye geldin dedi: Adam, "Sohbetini dinlemek için..." dedi. O yeminle Buyurdu ki:

- Bana yalnızlık daha âlâdır. Zira beraberken, sen benim dileğimce, ben senin arzunca olmak isteriz de Allah'ın rızasını dilemek kalmaz...

 Buyurdu:

- Hak'dan korkan, halktan ayrılıp Hâlik'a dönmeli.

* Hak Teâlâ sevdiği kulu,  âhiret endişesine düşürür; sevmediğini de dünya endişesine...

- Her şeyin zekâtı var, aklın zekâtı da âhiret endişesidir.

- Gönlünde Allah korkusu olanın, dilinde yaramaz söz bulunmaz. O korku, şehvet ateşini söndürür; dünya sevgisini içinden çıkarır. Kim Allah’tan korkarsa, her şey ondan korkar. Kim Allah’tan korkmazsa, hiç kimse ondan korkmaz. Kişinin Allah’tan korkması, Allah'ı bildiği kadardır...

- Dünyaya dalmak kolay, ondan ayrılmak güçtür.

- Dünya tımarhaneye, halk da içindeki delilere benzer. Deliyi zincire çekmedikçe aklı başına gelmez.

- Hak Teâlâ dağlara ferman Buyurdu: "Bir Peygamberimle sizin biriniz üzerinde konuşacağım". Tûr-u Sînâ cümlesinden ziyade  tevâzû  etti. Hak Teâlâ da onun üzerinde Musa (A.S.)'la mükâleme Buyurdu.

- Şu zamanda üç şey az bulunur: İlmiyle amel eden âlim, ihlâsla yapılan amel, dilden değil, gönülden seven mü'min...

- Tevekkül:  Allah’tan başkasına ümit bağlamamak ve kimseden korkmamaktır.

- İki şey ahmaklık alâmetidir: Acâip şey görmeden gülmek, sormadan haber vermek...

ŞEYH HASAN (K.S.)

Buyurdu:

- İnsanda dört şey var: Göz, dil, gönül ve şehvet... Gözü harama bakmaktan, dili yalan söylemek ve gıybet etmekten, Müslümanlara ezâ etmekten, gönlü kibirden ve kötü düşünceden, şehveti de haramdan korumak lazımdır...

- Akıllının düşüncesi ahiret, ümidi rahmet, işi ibâdettir.

- Recâ (Ümit) üç türlüdür:

1- İyilik edip, Hak Teâlâ'nın kabulünü ümit etmek.

2- Cennet ehlinden olduğunu ümit etmek.

3- Cenab-ı Hakk'ın, cemâlini görmekten mahrum etmeyeceğini ümit etmek...

ÂSIMÜL ANTÂKÎ (K.S.)

Buyurdu:

- İbadet üç kısımdır: Allah’tan gayrıdan kesilmek, O'nu bir ve kendini yok bilmek...

- Mârifetin alâmeti  çok ibadet etmek, yalnızlığı sevmek, yalnızlıktan zevk almak, musibete sabretmek, kimseden korkmaz ve kimseye ümit bağlamaz bir hâle ulaşmaktır.

- Havf'in alâmeti:  kaçmak,  recânın alâmeti  istemektir. Ümit sahibi, Allah'ın rahmetinden ümit kesmez ve olur mu olmaz mı diye düşünmez.

- Halktan korkup, Hak'dan korkmayan kimse tez helâk olur.

- Sadıklarla oturun. Onlar gönülleri şekten pir ü pâk ve Hakk'a lâyık ederler de sizin haberiniz olmaz.

- Kim gönlünü salâha ulaştırmak isterse, dilini tutsun.

- Günahın büyüğü câhillikle ibâdet etmektir.

- Günâhtan kararmış kalpler beş şeyle ağarır: 

1- Salih kimselerle sohbet.

2- Kur'an okumak.

3- Midesini boş tutmak.

4- Namaz kılmak.

5- Seher vaktinde yalvarmak...

HÂZİM-İ MEDENÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Necat bulmak istersen, helalden kazan ve helal yere harca. Dünyadan sakın ki, Firavun, Nemrut ve Şeddad'ın artığıdır. Onların artığı da necistir (pistir). Şu dünyada hiç sevecek, sevinecek şey yoktur. O, kervansaraya benzer, kervan akşam konar sabah geçip gider.

- Akıllı insan, eline dünyalık gelirse sevinmez, elinden çıkarsa üzülmez. İki şeyden gam çekmez:

Bir şey ki, ona gelecektir, gelir; istemeye hacet yok. Bir şey ki, gelecek değildir, gelmesi için yüzbin gayret etse, gelmez.

* "Malın var mı?" denildi.

- Var. Hakkın rızası ve halktan çekinmek..., dedi.

* Bir kasap kendisine semiz et satmak istedi. "Param yok", dedi. "Şimdi al, sonra ver..."

Hz. Şeyh:

- Benim nefsime sabretmem, senin bana sabretmenden daha iyidir, Buyurdu.

Hikâye:

Yaşlı anası olan biri, hacca gitmek için Ebu Hâzım'dan izin istemeye geldi. Ebu Hâzım uykudan uyanmıştı.

- "Şimdi Resûlullah'ı rüyada gördüm. Selâm etti. "Hacca gitmekten, anaya hizmet daha evlâdır, Varsın, vâlidesinin rızasını kazansın, Allah'ın rızası ondadır dedi." Adam da ömür boyu anasına hizmette bulundu.

EMİR SULTAN (K.S.)

Hakîkî aşıklara feyizler geldi,

Ah ile vah ile cevlân ederken.

Açılmış dükkânlar kurulmuş pazar,

Oturmuş ümmetin berâtın yazar.

Erenler meydana doğru varırlar.

Cümle enbiyalar divan dururlar.

Akar gözlerimden yaş yerine kan,

Deryalar nûş edip kandırmazken.

Cümlenin maksudu ol dîdar imiş,

Derdi olan gelsin dermanı buldum.

Canı içinde ben cananı buldum.

Canlar mezat olmuş dellalda gezer.

Cevahir bahşeden dükkanı buldum.

Onda, cem olarak verip alırlar.

Hakk'a mahbub olan sultanı buldum.

Zerrece görünmez gözüme cihan.

Aşıklar kandıran ummanı buldum.

Hakk'a karşı duran divanı buldum.

ÜFTÂDE (K.S.)

Hakk'a aşık olanlar, zikrullahdan kaçar mı?

Âlim olan, cevheri boş yerlere saçar mı?

Gelsün mârifet alan, yoktur sözümde yalan.

Emmâreye kul olan, hayrı şerri seçer mi?

Sen bir filiz servisin, hemen şöyle durursun.

Sen bir palaz yavrusun, kuş kanatsız uçar mı?

Hakdır bu söz yârenler, gördüm demez görenler.

Kerâmete erenler, gizli sırrı açar mı?

Üftâde yanıp tüter, bülbüller gibi öter.

Dervişlere taş atan, iman ile göçer mi?

AKŞEMSEDDİN (K.S.)

* İlim tahsilinden sonra mânevî mürşid ararken Hacı Bayram Veli (K.S.)'yü gözü tutmadığından intisap etmeyip, Haleb'e gitti.

Rüyasında boynundan zincirle bağlı, ucu Ankara'da Hacı Bayram Veli Hazretleri'nin elinde olduğunu gördü ve uyandı.

Ankara'ya döndü. Bulunduğu köyde Hz. Şeyhi buldu ise de itibar görmedi. Irgatlara yemek verildiği halde kendisine iltifat edilmediğinden köpeklere verilenlere yaklaşarak:

"Ben de bu kapının köpeğiyim" diye aralarına girdi.

Bunu gören Hacı Bayram Veli Hz. leri: "Köse! Yaktın beni. Gönlüm dayanmadı, gel!" diye sofrasına çağırdı ve: "Zincirle gelen misafiri böyle ağırlarlar" Buyurdu.

* Çalışıp, şeyhinden mânevî hilâfet aldıktan sonra Beypazarı'na gidip oraya yerleşti. Bir mescit ve bir değirmen yaptırdı. Halktan fazla alâka görünce, "Kesrete düştük" diye orayı terketti...

* Hacı Bayram Veli Hz. lerine:

- Bunca yıl hizmet edenler varken, Akşemseddin'e hilafet vermenin sebebi nedir?, dediler.

- Bu bir zeyrek (akıllı) köse imiş. Her ne gördü ve işitti ise inandı. Hikmetini de sonra kendi anladı. Ama bu eskiler, ne görüp işitseler, hemen hikmet ve sebebini sorarlar. Aradaki fark işte bu!..., Buyurdu.

* İhtiyar ve zayıf olduğu halde gözlüğe muhtaç olmadığının sebebi soruldu:

- Evvel ve ahir sofra kırıntılarını ve taneleri toplarım, Buyurdu.

* II. Sultan Mehmet Fatih Hz. 21 yaşında tahta oturunca, İstanbul'un fethi için Edirne'de âlimlerden, ordu ve sivil erkândan meşveret meclisi kurdu. Harekâta muvafakat gösteren olmadı.

Yalnız Şeyh Akşemseddin (K.S.), "Evvel Kontantiniyyeyi Sultan Mehmed fetheder, sonra Benî Esfer alır. Benî Esfer elinden de Mehdî alır", dedi. Uzun bahis...

YAHYA BİN MUÂZ ER-RÂZÎ (Rh.A.)

Buyurdu:

- Hakîkî sevgi, sevdiği Mevlâ’ya itaatla amel etmektir.

- Zâhidler dünya garipleri, ârifler âhiret garipleridir.

- Hak Teâlâ bu tâifeyi dost edinip, onların gönlünü kendine bağladı. Nasıl ki, bir kimse birini dost edinse, onun gönlünü kendine bağladığı için dostluğu devam eder.

EBÛ HAFS HADDÂD (K.S.)

Buyurdu:

- Kim işlerini, sözlerini ve hallerini Kitap ve Sünnet terazisinde tartmazsa ve kendisini suçlamazsa erenler zümresinden sayılmaz.

- Mürüvvet,  insafı elden bırakmamak ve kimseye karşı intikam hissi beslememektir.

  EBÛ-L HÜSEYİN KUŞENCİ SÔFÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Bir kimse Hak yolunda nefsini zelil tutsa, Hak Teâlâ onu güçlü kılar ve yükseltir. Hak yolunda nefsini yüce görüp halka karşı kibir etse, Allahü Teâlâ onu kulların gözünde zelil ve hakir kılar.

HAMDÛN-İ KASSÂR (K.S.)

Buyurdu:

- Kim, geçmiş büyüklerin hallerine baksa, kendi kusurlarını ve büyüklerden uzaklık durumunu anlar.

EBÛ'L HÜSEYİN EL-BÂRÛSÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Eğer onların dışlarında görülen zühd alâmeti içlerinde olaydı yiğitlerden olurlardı. Halbuki namaz ve oruçları çok olmakla beraber, iman nurundan mahrum görünürler. Zâhirin zulmeti bâtının zulmetindendir.

AHMED BİN ÂSIM EL-ANTÂKÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Her amelin imamı ilimdir. İlmin imamı ise İnayet-i Bârî' (ezelî tamkdir)dir.

-  Sabır , rızadan evvel gelir.

- İhlâs,  salih bir amel işlediğin zaman seni o amelle anmalarını istememendir.

- Yeryüzünde senden başka, bütün âlemlerde ise O'ndan başka varlık olmadığını bilerek amel et!

AHMED BİN EBİ'L-HAVÂRI (K.S.)

Buyurdu:

- Dünya, köpeklerin toplandığı bir çöplüktür. Ondan sakınmayan köpekten de aşağıdır. Zira köpek, çöplükte işini bitirince çekip gider. Dünyayı seven kimse ise hiç bir surette ondan ayrılmaz.

ABDULLAH BİN HABIB BİN SÂBIK EL ANTÂKÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Dört şey var ki, ondan başka bir şey yoktur:  Göz, dil ,  gönül  ve  hevâ ... Gözü Hakk'ın razı olmadığı şeye bakmaktan; dili, gönülde olanın aksini söylemekten; gönlü, İslâma yakışmayan kin, hased gibi kötü şeylerden; arzu ve istekleri, hoşa gitmeyen şeylerden men et.

SEHL BİN ABDULLAH ET-TÜSTERÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Bedbahtlığın alâmeti odur ki, ilim verilir, amel etmek için yardım edilmez. Amel etmek için yardım edilir, ihlâs verilmez de işleri mücadele ile yapar. Yâni Hakk'ın taksimine razı olmaz da ondan başkasını ister. Kezâ Allah dostlarının yüzü ve sohbetleri ona müyesser olmaz ve ibadeti kabul görmez.

- Saadet o kimseler içindir ki, dostları onları arar ve isterler.

UTBE-İ GASSÂL (K.S.)

Buyurdu:

- Bahtı iyi olmanın alâmeti, hazırlıklı olarak hizmet içinde bulunmaktır. Bahtı kötü olmanın alâmeti da gafil olarak hizmet içinde bulunmaktır. (Hizmetten murat ibadettir.)

ZÜNNUN-U MISRÎ (K.S.)

Buyurdu:

- İnsanlar, istedikleri şeyi bilselerdi, Allah rızâsı için verdikleri kendilerine çok kolay gelirdi.

- Şu dâr-ı dünyada haps olarak Allahü’tan veya Resûlullah'tan uzak kalmaktan mecnun oldum.

- Allahü Teâlâ bir kulundan yüz çevirdiğinde, ona evliyaları aleyhinde söz söyletir.

KEŞFÜL-MAHCUB SAHİBİ

Buyurdu:

- Zamanın padişahı dervişândan birine üçyüz miskal altın gönderip: "Hamam parası yapsın" demişti.

Derviş de hamama gidip hepsini hamamcıya verdi. Onun için demişler ki: "Tasavvufla tasarruf bir arada olmaz".

EBÛ HAMZA-İ HORASÂNİ (K.S.)

Buyurdu:

- Sofîler dünyaya kıymet vermez, bundan dolayı da gam yemezler. Eğer bütün dünyayı toplayıp bir dervişe versen, israf olmaz.  İsraf,  Hak Teâlâ'nın rızası olmayan yere harcamaktır.

- Hak Teâlâ, senden dünyanın terkini değil, gönlünden dünya sevgisinin def'ini ister.

ŞİBLİ (K.S.)

Buyurdu:

- Eğer dünyanın Cenab-ı Hakk'ın yanında zerre kadar kıymeti olsaydı, onu hiç düşmanlarına verir miydi?

-  Âfiyet , bir an kalbini Allah'a bağlamaktır.

EBÛ HAMZA-İ BAĞDÂDÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Eğer gaflet olmasaydı, sadıklar zikrullahın safâ ve zevkinden can verirlerdi.

- Hak Teâlâ "Cahillerden yüz çevir" buyuruyor. Nefis ise cahillerin en cahilidir. O halde en fazla ondan yüz çevirmeli.

EBÜ'L HÜSEYİN MÜZEYYİN (K.S.)

Buyurdu:

  - Sofîlerin münakaşa, mücâdele ve nefret içinde oldukları günde hayır yoktur. Zira bu hal feyz-i İlâhînin gelmesine engeldir.

EBÜ'L HÜSEYİN NÛRÎ (K.S.)

* Kendisine:

- Allahü Teâlâ'yı ne ile bildin? diye sorulduğunda,

- Allah ile dedi.

* Keza,  "Akıl nedir?"  sualine,  "Bir âcize yol gösteren bir âciz"  cevabını verdi.

SEYYİD EBÜ'L KASIM CÜNEYD (K.S.)

Buyurdu:

Ah! Tasavvuf sahipleri âlemden nihân[20]<!--[endif]--> oldu.

Din esâsı bozulup bir başka zaman oldu.

Zühd, verâ, ahlâk ve teslim idi, dinin esası,

Şimdi kuru bir kavga, feryâd ü figân oldu.

Yol kesenler şeyh olup, mürşidlik taslıyorlar.

Takvâ gitti, zühd-irfan, boş söz-hezayân oldu.

CÜNEYD (K.S.)

* "Belâ nedir?" suâline:

- Belâ, belâyı verenden gaflet etmek, onu bilmemektir, dedi.

Buyurdu:

- Hicab üçtür: 

1- İnsanların perde olması.

2- Dünyanın perde olması.

3- Nefsin perde olması...

Bunlar avamın kalbindeki örtüdür. Havâs (seçkin kulların hicabı birdir. O da kendi amellerini görmek, ondan sevap ümit etmek... ve nimetle tuzağa düşmektir.

CÂFER-İ HULDÎ (K.S.)

Buyurdu:

- İhtiyaç vaktinde, dua ederken, kişinin yüzünü göğe tutması, Hak'dan uzak olanların işidir. (İhtiyaç zamanında kulluğa devamla elleri duânın kıblesi olan semâya kaldırır, lâkin boynu bükük, kalben niyazla yalvarmak lâzık...)

AMR BİN OSMAN EL-MEKKÎ - ES-SÔFÎ (K.S.)

   Buyurdu:

- Mürüvvet, dostun hatâ ve kusurlarını bilmezden gelmektir.

EBÛ HAFS (K.S.)

Buyurdu:

- Mürüvvet,  dünyada (Allah rızası için) malı mülkü dağıtıp, ahirette mağfiret dilemektir.

ŞAH ŞÜCÂ KİRMÂNÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Bir kimse, gözünü harama bakmaktan, nefsini şehvetten korusa, bâtınını devamlı kontrolle, zahirini sünnete uygun amellerle mâmûr etse, o kimsenin firâsetinde (mânevî görüşünde) hatâ olmaz.

EBÛ OSMAN HAYRİ (K.S.)

Buyurdu:

- "Hakîkî yiğitler kimlerdir?" denilse, "Kendilerine değer vermeyenlerdir", denilir.

- Şevk, muhabbet alâmetlerindendir.

- Hakk'ın emirlerini yerine getirmekte gâfil davranmak, mârifet[21] eksikliğindendir.

EBÛ OSMAN EL-MAĞRİBI (K.S.)

Buyurdu:

- Kim zenginlerin sohbetini, fakirlerin sohbetine tercih ederse, Hak Teâlâ onu ölmeden evvel öldürür. (Kalbi kararır da, mânen ölü sayılır.)

- İsyan, iddiadan hafiftir. Zira âsî, tevbe yolunu tutar; iddiacı ise iddiasının hayalinde, yanlış yol üzerinde durur.

EBÛ OSMAN (K.S.)

Buyurdu:

- Kusuru kendi amelinde bul ki, kıymeti olsun. Töhmeti insanlardan kaldır ki, cenk ve mücâdeleden kurtulasın.

EBÛ'L ABBAS MESRUK (K.S.)

Buyurdu:

-  Tasavvuf , kendinde değişme olan her şeyden alâkayı kesmek ve kendinde değişme olmayan Mevlâ'ya bağlanmaktır.

HZ. ALİ BİN EBÎ TÂLİB (K.V.)

 Buyurdu:

- Eğer Hak Teâlâ beni cennette olmakla mescitte olmak arasında muhayyer bıraksaydı, mescidi tercih ederdim. Çünkü cennet mescidin yanında benim nasibimdir.

EBÛ ABDULLAH MAĞRİBÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Amellerin en üstünü, Hakk'ın emrine uyarak vakitleri değerlendirmektir.

MİMŞÂD ED-DÎNEVERÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Hak Teâlâ âriflere (evliyâsına) her an bakmaları için esrar-ı sübhâniyyesinden bir ayna (kalp aynası) vermiştir ki, ona bakarak Cenab-ı Hakk'ın nurlarını görürler.

AHMED BİN İBRAHİM EL-NESÛHÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Bir kimseye ihtiyacı varken, istemediği halde helâlden bir mal verilir, o da bunu kabul etmezse, Cenab-ı Hâk onu, verilen şeyi veya benzerini istemeye muhtaç kılar. Zira o gelen şey ilâhî berekettir.

RÜYEM BİN AHMED BİN YEZİD BİN RÜYEM (K.S.)

Buyurdu:

- Tasavvuf,  bir şeye sahip olmamak ve olunmamak (nefsini hakir tutmak, mahviyet sâhibi olmak)tır.

- Tasavvuf,  iki şeyden birini üstün görmeyi terk etmek (kusur görmemek)tir.

  - Bir kimse sôfî tâifesi ile otursa ve onların mutlak bildiklerinden bir şeyde onlara karşı olsa, Hak Teâlâ o kimsenin gönlünden iman nurunu kaldırır...

  -  Üns-ü Hak , Allâhü Teâlâ'dan başkasından, hattâ kendi nefsinden dahî uzak durmaktır. Yâni bütün hallerde sevdiğine (Mevlâ’ya) uymaktır.

-  Fütüvvet , din kardeşlerinden gördüğü eziyetlere karşı af ile muamele etmektir. Hattâ öyle ki, onlar senden özür dilemeye lüzum görmesin.

  - Hak Teâlâ  söz ve amel  kuvveti verdikten sonra, senden sözü alsa da ameli bıraksa, hiç üzülme!.. O senin hakkında bir nimettir. Çünkü konuşmanın âfet ve ziyanı çoktur. Eğer ameli alıp konuşmayı sende bıraksa, feryat etmeli, ağlamalısın ki, bu senin için bir musîbettir. Eğer ikisini birden alırsa, o da dert, mihnet ve yaradır.

YUSUF BİN HÜSEYİN ER-RÂZÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Halkın verdiği zahmetten dolayı kendine acıma. İşte o zaman gönlünden Allah’tan başkasını çıkarmayı başarırsın.

- Hak Teâlâ'nın emrini üstün tut ki, O da seni yüceltsin.

- Bütün hayırlar bir evde gizlenmiş. O evin anahtarı  tevâzû dur. Bütün şerler de bir evde saklı. Onun anahtarı da  kibir dir. (Kibir şirkten kötüdür.)

* Son demlerinde yaptığı dua:

- "İlâhî, gücüm yettiği kadar halkı sana davet ettim. Bir de yaptığım kötü hareketleri nefsimden bildim. Beni bunlardan birine bağışla".

EBÛ ABDULLAH ES-SENCERÎ (K.S.)

Buyurdu:

-  Evliyânın alâmeti üçtür: 

1- Yüce iken tevâzû etmek.

2- Gücü yeterken dünyadan perhiz etmek (zühd sahibi olmak),

3- Kuvveti varken haksıza karşı insaf etmek...

MUHAMMED BİN FAZL EL-BELHÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Bir şey var ki, onun varlığı ile bütün iyi şeyler iyi olur ve onun yokluğu ile her şey kötü olur. İşte o  "İstikamet[22]" tir.

(Resûllulah S.A.V.: "En güzeli, önce Allah'ın birliğine îman et, sonra da doğru ol" Buyurdu.)

- Ovaları, dağları, dereleri aşarak Hak Teâlâ'nın evine (Kâbe'ye) varıp, orada Enbiya'nın eserlerini gören kimselere şaşarım. Niçin onlar nefis ve hevâ vâdilerini ve ovalarını aşarak Hak Teâlâ'nın eserlerini görmezler!

EBÛ ABDULLAH ES-SÂLİM (K.S.)

Buyurdu:

- Maksadın ne kadar doğru olursa, sana bereketlerin öncüleri gelir.

- Âdemoğlu üç fırkadır:

1- Ümerâ, (Âmirler)

2-   Ulemâ, (Âlimler)

3-   Fukarâ...(Fakirler)

Âmirler fena olursa, halkın yaşayış ve kazancı da fena olur. Âlimler bozuk olduğunda, şeriate gayret ve itaat da bozuk olur. Fakirler bozuk olduğu zaman, bütün insanların huyları da bozuk olur.

Âmirlerin bozukluğu zulümle, âlimlerin bozukluğu tamâ ile, fakirlerin bozukluğu riya iledir.

REY MEŞAYİHI (K.S.)

Buyurdu:

-  Güzellik;  mal, zühd, kemâl ve cömertlikledir.

CÂFER-İ HULDÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Eğer orucunun sevabı sana kardeşlerin gönül ferahlığından daha sevgili ise, o orucu hiç açma! (Ahbab topluluğunda nafile oruç tutmak mahzurludur.)

"İnsanlarla olan muâmele, kendisi için değil, insanları memnun etmek içindi"

EBÜL-KASIM HAKÎM SEMERKANDÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Has adam odur ki, meşgûliyetler içinde gönlünü, Hakk'ın muhabbetine bağlı bulunur.

BERK-İ SUĞDÎ (K.S.)

Buyurdu:

- İbadet, Hak Teâlâ'dan karşılık için değil, O'na tâzim için  edilir.

EBÛ BEKR-İ VERRÂK (K.S.)

Buyurdu:

- Çok konuşmak kalbi katılaştırır.

- Çok uyumak, çok yemek, çok konuşmak kalbi katılaştırır, hattâ öldürür (hayırsız hâle getirir.)

MEŞÂYIH'DAN BİRİ (K.S.)

- Hak Teâlâ: "Dua edin kabul edeyim"[23] ve "Ben cinleri ve insanları başka bir hikmetle değil, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım"[24] Buyurdu. Bunlar unutulmasın, dedi.

AHMED BİN EBİ'L VERD (K.S.)

Buyurdu:

- Allahü Teâlâ  velî  kulunda üç şeyi artırır:

1- Mertebesini yükselttiğinde tevâzûunu;

2- Malını artırdığında cömertliğini;

3- Ömrünü artırdığı zaman da ibâdet ve gayretini artırır.

TÂHİR-İ MAKDİSÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Eğer insanlar ârifin nurunu görseydi, hepsi yanardı.

EBÛ YÂKUP ES-SÛSÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Gösteriş için Tevhid ilminden bahsetmek şirktir.

EBÛ YÂKUB (K.S.)

Buyurdu:

- Dünya bir deniz, âhiret onun sahilidir. İnsanlar bu yolculukta takvâ gemisine binmedikçe, bu denizi geçip âhiret sahiline ulaşamaz. O gemiye binen kurtuluşa erer, binmeyen helâk olur.

  TEVEKKÜL HAKKINDA EVLİYA SÖZLERİ

Tevekkül:

1- İstemeyi terketmektir. (Ebu Yakub Mezkurı)

2- Tedbiri terketmektir. (Sehl Bin Tüsterı)

3- Rızadır...... (Bişr-İ HÂfı)

4- Kendi kendinden yüz çevirmektir. (Ebu Hafs HaddÂd)

5- Müsebbibi (sebebin sâhibini) görmektir. (HallÂc-I Mansur)

6- Sebepten ayrılmam,(sebebi sebep yapana bağlanmaktır.) (Feth-İ Musulı)

7-Acz içinde yokluktur. Kendi varlığını hayret içinde gark olmuş görmektir. (Şakık-İ Belhı)

8- Gönlünde yaratılmışlardan hiç birine yer vermemektir. (Şiblı) (Kaddesallahü Esrârahüm Ecmaîn.)

ŞEYBAN BİN ALİ (K.S.)

Tecritle hacca gitmek için müsaade isteyen birine:

- Önce kalbini gafletten, nefsini hevâdan, dilini boş sözden temizle. Dünyayı kalbinden çıkar da Allah Teâlâ'ya yönel. İşte tecrit[25] budur, Buyurdu.

EBÜ'L HASAN BİN MÜZEYYEN (K.S.)

Buyurdu:

- Kulun zaruret olmadan söz söylemesi, Hak Teâlâ tarafından kula bir dargınlıktır.

EBÛ HASAN SÂYIĞ (K.S.)

*  "Mürid kimdir?"  Suâline:

- "Yeryüzü bunca genişliğine rağmen, onlara dar gelmiş, vicdanları kendilerini sıktıkça sıkmıştı. Nihayet Allah'ın hışmından yine Allah'tan başka sığınacak yer olmadığını anladılar" (S.Tevbe 118)[26] ayet-i celilesini okudu.

EBÜ'L HASEN ES-SÂBİH (K.S.)

Buyurdu:

- Garip, vatanda olduğu halde ondan uzak olandır. Garip eşi, benzeri bulunmayandır.

BÂYEZID-İ BESTÂMI (K.S.)

Mahmut Sebük Tekin, Bâyezîd-i Bestâmî (K.S.)'nin kabrinde dervişlere sordu:

- Sizin üstazınız,  "Beni göreni ateş yakmaz,"  demiş., Bu nasıl söz, Ebucehil Resûlullah'ı gördü, ama onu cehennem yakıyor.

Derviş:

- O, Resûlullah S.A.V.'i Ebû Tâlib'in yetimi diye gördü. O'nun peygamberliğini göremedi. Eğer görseydi yanmazdı, dedi.

CAFER HİFÂRI (K.S.)

* "Hakk'a yol nasıldır?" sualine:

- Müjdeler olsun ki, O, hidâyet etmeseydi, sen O'nu aramazdın. Eğer O sana lütfetmeseydi, sen O'nu bulamazdın, Buyurdu.

EBÛ CAFER SUMÂNÎ (K.S.)

Buyurdu:

-  Hakîkî dostun , seni günahlardan men eden.  Hakîkî arkadaşın , ayıplarını sana gösteren.  Hakîkî kardeşin  de seninle Hak Teâlâ tarafına yürüyendir.

EBÛ ABBAS ATÂ (K.S.)

Buyurdu:

- Mevlâ'ya yapışmak elinden gelmezse, bâri dostlarına yapış. Her ne kadar sen onlara yetişemesen de onlar sana şefaatçı olurlar.

EBÛ CAFER AHMED BİN HEMEDÂN BİN SİNÂN (K.S.)

Buyurdu:

- Âbidlerin ibadetleri ile âsîler üzerine kibretmeleri, âsîlerin isyanından kötü ve zararlıdır.

- Kişinin güzelliği, sözünün güzelliğindedir.

- Hakikatte Hak Teâlâ'ya boyun eğenlerin alâmeti, kendilerini Hak'dan meşgul eden bir şeyin meydana gelmemesidir.

EBÛ OSMAN MAĞRİBÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Kim Hakk'a uyarsa, halk da ona uyar.

ŞERİF HAMZA UKAYLI (K.S.)

Buyurdu:

- Memleketinde doğan veya hareket eden her şeyden haberi olmayan kimse ârif sayılmaz! (Hak ve bâtıl işleri bilmek murat edilmiş...)

EBÛ'L HASEN EL-VERRÂK (K.S.)

Buyurdu:

- Gönülün diriliği, Hakk'ın zikrindedir. O hiç bir zaman yok olmaz. Hayatın safâsı Hak Teâlâ ile diri olmaktır.

- Allahü Teâlâ'ya muhabbet, O'nun Habibi Resûlullah S.A.V.'e tâbî olmaktır.

EBÛ BEKİR KİTÂNÎ (K.S.)

* Saçları ağarmış bir dilenci gördü ve Buyurdu ki:

- Bu adam gençliğinde Allahü Teâlâ'nın emrini zâyî eden bir kimsedir ki, Allahü Teâlâ da onu ihtiyarlığında ziyanda kodu, hor ve zelil etti. Eğer gençliğinde Hakk'ın emirlerine itaat etseydi, ihtiyarlığında dilenme zilletine düşmezdi. Çünki Ehl-i Sünnet'in ihtiyarları ne kadar yaşlansa da, halkın yanında aziz olur.

EBÛ BEKİR ŞİBLÎ (K.S.)

* "Mü'min erkeklere söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar"[27] âyet-i celilesinin tefsirinde:

- Zahirdeki gözlerini Hak Teâlâ'nın haram ettiklerinden, kalp gözlerini de Allah’tan başka şeyden sakınsınlar, Buyurdu.

* "Acayip şey nedir?" denildi.

- Gönlü ile Allahü Teâlâ'yı anladıktan sonra ona âsî olmaktır, dedi.

EBÛ BEKR-İ YEZDÂNİYÂR (K.S.)

Buyurdu:

-  Muhabbetin aslı:  Âşık, Mevlâ’nın rızasını her şeyden üstün tutmaktır.

EBÛ BEKİR SAYDELÂN (K.S.)

Buyurdu:

- Akıllı, sözü lüzumu kadar söyleyen, fazla ve noksan kelâmdan sakınan kimsedir.

HZ. ALİ (R.A.)

* Resûlullah (S.A.V.) düğün yemeğine dâvet edildiğinde:

- "Yâ Ali! Eve gidip birkaç lokma bir şey yiyelim de düğün evinde yemek güzel olsun" (yani iştahlı yemeyelim.) Buyurdu.

ŞEYH ŞİRVÂNÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Eğer yolunuz Horasan'a uğrarsa, bize muhabbet eden kimsenin ziyaretine gidiniz.

- Size bu (Allah yolundaki) taifeye sevgi gösterenlere iyilik etmeyi vasiyet ederim.

EBÛ BEKİR ED-DAKKÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Afiyet ile tasavvuf bir arada olmaz.

-  Yakınlığın alâmeti,  Hak Teâlâ'dan başka her şeyden alâkayı kesmektir.

- Allahü Teâlâ'nın kelâmı olan Kur’an’ın nûru, kulların sırları üzerinde doğup parladığında, ruhlar uyanır da beşerî ahmaklık soyulup gider.

EBÛ BEKİR TAHİSTÂNÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Kalbin hayatı, ancak nefsi öldürmekledir.

- Dâimâ gayret üzere ol. Çünkü Mevlâ, inâyet üzeredir. Her işin sebebi Mevlâ olduğu gibi, her şey yine O'na dönecektir.

- En büyük nîmet, kişinin nefsinden kurtulmasıdır. Çünkü Allahü Teâlâ ile kul arasında nefisten büyük perde yoktur.

EBÛ BEKİR HABBÂZ EL BAĞDÂDÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Eğer ruhumu kabzetmezse O'na ibadet ederim. Eğer davet ederse emrine uyar yola çıkarım.

EBÛ BEKİR FERRÂÎ (K.S.)

* Şeyh Ammü, Hac yolunda uzun mesafeden sonra, Ebû Bekir Ferrâî'yi ziyaret etti. O, kendisine sordu:

- Nereye?

- Kıble tarafına.

- Baban var mı?

- Evet, var.

- Öyleyse geri dön, git babanla beraber ol!

Şeyh Ammü derhal itaat edip geri döndü.

Buyurdu:

- Bir kimse Allahü Teâlâ'nın emri ve muhabbetini her şeye tercih etmedikçe kalbine marifet nuru erişmez.

- Hayırlı işlerini gizlemek, günâhları gizlemekten üstündür. Ve bununla kurtuluş umulur.

EBÛ BEKİR BİN DÂVUD DİNEVERÎ (K.S)

Buyurdu:

- Mide, yemeklerin konduğu yerdir. Eğer helal lokma koyarsan kendinde Hakk'a itaat kuvveti bulursun. Şüpheli şeyler koyarsan, onlar Hakk'ın yolunu örter. Eğer haram koyarsan, ondan da günah meydana gelir.

ABDULLAH BİN MUHAMMED EL-MÜRTEİŞ (K.S.)

Buyurdu:

-Tasavvuf:  İleri, işleri (görüp) gizlemektir.

- Amellerin efdalı, Allahü Teâlâ'nın lütuflarını gözetmektir.

ABDULLAH BİN MUHAMMED EL MENÂZİL (K.S.)

Buyurdu:

- Bu işe ‘pîr-i kâmile bağlanmağa) zorlu giren kimse rüsvây olur, zayıf olarak giren de kuvvet bulur.

Hakkında, büyüklerden biri şöyle Buyurdu:

- Ben bir buçuk adam bilirim: Yarım adam, Nasrabâdî... İnsanları anar, fakat kötülüklerini söylemez. Tam adam, Abdullah Bin Münâzil'dir: İnsanların adlarını dahî anmaz.

EBÛ'L-HAYR TİNÂTÎ EL-AKTÂ (K.S.)

Buyurdu:

- Amelini gösteren, mürâîdir, hallerini gösteren de iddiacı...

*Su üzerinde yürüyen bir veli gördü. Ona:

- Bu yaptığın bid'attır. Vazgeç de var yerde yürü, dedi...

EBÛL HAYR HABEŞÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Altmış yıl Mekke-i Mükerreme ve Medine-i Münevvere'de oturdum. Mahrumiyet ve zahmet anında insanlardan bir şey istemek dilediğim zaman gizli bir ses "Utanmaz mısın ki, o yüzle Bize secde edersin" derdi.

İBRAHİM ŞEYBAN EL-KİRMANŞÂHÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Meşâyih-i Kirâma hürmette bulunmayan kimse, yalan davalara, nursuz ve faydasız boş işlere tutulur ve bunlarla zelil olur.

MEVLİD ES-SÔFΠ ER-RUKKÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Fakrın hakikatı : Hak Teâlâ'dan başka bir şeyle zenginlik talep etmemektir.

MÜSLİM-İ MAĞRİBÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Zahirini düzeltmekle meşgul olanlar, Allah'ın yarattıklarından korkar. Bâtınını düzeltmekle meşgul olanlardan da yaratılmışlar korkar.

EBÛ MANSUR HIREVÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Cömertlik (fütüvvet), nefsi hakir tutmak ve müslümanlara hürmetli olmaktır.

ABDURRAHMAN ER-RÂZI EŞ-ŞÂ'RÂNÎ (K.S.)

Buyurdu:

-  Marifet , Allahü Teâlâ ile aranda olan perdeyi yırtar.

-  Dünya,  seninle Hak Teâlâ arasında perde olan şeydir.

- Şikâyet ve gönül darlığı, marifet azlığından ileri gelir.

EBÛ AMR BİN BUHAYD (K.S.)

Buyurdu:

- Allah'tan başkası ile ünsiyet hasıl etmek vahşettir (yalnızlıktır).

ŞEYH EBÛ ABDULLAH-I RUDBÂRÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Tasavvuf , tekellüf (gösteriş) ve yol aramayı (kuvvet kullanmayı) terkedip, şereflenmeyi ortadan kaldırmaktır.

EBÛ ABDULLAH EL-MUKIRRÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Hakîkî fakir , her şeye mâlik olduğu halde kendine hiç bir şey mal etmeyendir.

- Kişi, kardeş ve dostlarının hizmetlerinden izzet (büyüklük) duysa, Hak Teâlâ ona öyle bir zillet (aşağılık) verir ki, kat'iyyen ondan kurtulamaz.

-  Cömertlik , kişinin düşmanı ile güzel muamele etmesi, malını hoşlanmadığı kimselere de sarfetmesi ve tabiatının nefret ettiği kimse ile dostluk ve sohbet etmesidir.

EBÛ ABDÜ'L KASIM EL-MUKARRÎ (K.S.)

Buyurdu:

-  Ârif,  kendinin marufudur (Kendini bilir) ve kendini öyle meşgul eder ki, halka kabul veya red nazarı ile bakmaz.

- Tasavvufa girmek bereketin başlangıcı, kişinin kendi nefsinden ve şeyhlerinden haber veren sadıkları tasdik etmesidir.

EBÛ MUHAMMED ER-RÂSİBÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Tasalar, sıkıntılar, günahların cezasıdır...

-  Sôfî , yerin kendini götürmediği, göğün üzerine gölge salmadığı ve halkın kendini kabul etmediği kimsedir ki, onun bütün hallerinde mercî Hak Teâlâ'dır...

ŞEYH ŞİRVÂNÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Sıddıkların dimağından en son çıkan şey, riyâset sevgisidir.

- Kim bâtıl sebebiyle izzet istese, Hak Teâlâ onu bir çok hallerde hor ve hakir eder...

- Tasavvuf , halkı terk etmek ve himmette yalnız kalmaktır.

- Bu halk bir mihnettir ki, neye karışsa ve el atsa, onu ifsat eder. Bunların sohbetinden sakınmak lâzımdır...

- İnsanların âfeti yine insanlardır...

EBÛ BEKİR VERRÂK (K.S.)

Buyurdu:

- Müslümanlarla sohbet ederken size konan sineği kovmayınız. Zira gidip başka müslümanın başına konar.

EBÛ HÂMİD-İ DOSTAN (K.S.)

* Su istedi. Veridiler; bardağı bir müddet elinde tuttu. Sebebi soruldu:

- Bir sinek su içiyor, o içsin diye bekledim. Hakk'ın dostları zahmetle bir şey yiyip içmek istemezler, dedi.

EBÛ NASR ES-SİRÂC ET-TUSÎ (K.S.)

- Benim toprağımın önünden geçirilen her cenaze affolunur, buyurmuş; buna Tûs ahalisi de riayet etmiştir...

EBÛ ALİ DEKKÂK (K.S.)

* Gece namazından bahseden tüccar bir müridine:

- Sana lâzım olan, murdar dünyayı kendinden uzak tutmandır. Başı ağrıyan kişi, ayağına ilaç sürmekle sıhhat bulmaz. Eli kirli olan da kolunu yıkamakla temizlenmez, Buyurdu.

ŞEYH EBÛ'L HASAN HARKÂNÎ (K.S.)

Buyurdu:

- Sôfî,  yokluğu tahsil etmiş olan kimsedir.

- Sôfî,  gündüz güneşe, gece ay ışığına ihtiyacı olmayan kişidir.

-Sôfîlik , varlığa ihtiyaç göstermeyen bir yokluktur.

* "Kişi kendi uyanıklığını ne ile bilir?" sualine:

- Hakk'ı yâd ettiği zaman tepeden tırnağa kadar Hakk'ın kendini yâd ettiğinden haberdar olmasıyla, Buyurdu.

- Sıdk, gönül konuşmasıdır. (Yani gönülde olanı söylemek...)

- İhlâs , Allahü Teâlâ için yapılan her şeydir. Halk için yapılan her şey ise  riyâ ..

- Siz "Allah" dediğiniz halde, başka bir şey söyleyen kimse ile kat'iyyen arkadaşlık etmeyin!

- Bir kimse bir işle meşgul olup da onunla Hakk'ın rızasını dilese, Kur'an okuyup da onunla Hakk'ı dileyenden daha iyidir.

- Peygamber'in mirasına vâris olan kimse, O'nun fiiline uyandır, yoksa kâğıt karalayan değil.

- Cihanda âlimler ve âbidler çoktur. Sana faydalı olan, her gün akşama kadar Hakk'ın beğendiği işte olman, sabaha kadar da Hakk'ın beğendiği amelde bulunmandır.

- Gönüllerin en parlağı ve nurlusu içinde halk bulunmayandır. Amellerin en iyisi, içinde mahlukat fikri olmayandır.

Nîmetlerin helâli, senin gayretinle hasıl olandır.

Dostların en iyisi, yaşayışı Hak ile olandır.

ŞEYH EBÛ SAİD BİN EBÜL HAYR (K.S.)

Buyurdu:

- Allah ile kul arasında perde; yerler, gökler, Arş ve Kürsî değil, senin varlık ve benlik örtündür. Bunu aradan kaldırırsan Hakk'a kavuşursun.

* Bir derviş şeyhine:

- "Efendim seninle âsûde olmak isterim. Zirâ âlemi gezdim, ne âsûde oldum ne de âsûde olmuş bir kimse gördüm" dedi.

Şeyh:

- Niçin kendinden el çekmedin. Böyle edeydin, (kendini bırakıp Rabbine teslim olaydın) hem sen âsûde olurdum, hem de halk senden âsûde olurdu, dedi.

Büyükler bu sözü beğenmiş ve "Bundan daha yüce bir söz olmaz", demişler.

* * *


[1] (Verâ: Şüpheli şeylerden sakınmaktır.)

[2] Mârifet: Allah’ı bilmek

[3] Karşılıklı konuşmak

[4] karşı olmak

[5] Hakk’a bağlılık

[6] Cömertlik

[7] Cübbe

[8] Hîle muâmelesi

[9] Mihnet ve sert muâmele

[10] Dünya düşüncelerini terk etmek

[11] Halktan uzaklaşıp yalnızlığa çekilmek

[12] Âleme ibretle bakmayanın

[13] Hakkı yakınlık ona hakkıyla teslim olmak

[14] Allah korkusu

[15] Âsi olmak

[16] (Tamamını vermek).

[17] Hakk’tan râzı olmak

[18] Hâmân: Firavunun veziri

[19] Kalb gözü

[20] Gâib oldu

[21] Allah’ı bilmek

[22] Doğruluk

[23] (S. Mümin 60)

[24] (s. Zâriyât 50).

[25] Yalnızlığı seçmek insanlardan soyulmak

[26] (Tevbe118) Ve (savaştan) geri bırakılan (ve haklarındaki hüküm geciken o) üç kişinin (tevbelerini de kabul etti. Çünkü) yeryüzü bütün genişliğine rağmen onlara dar gelmiş, nefisleri de kendilerini (sıkdıkca) sıkmıştı.

[27] (S. Nur 30)

[28] Yokluk

[29] Gâib olmak, görünmemek, yok olmak

[30] Genişleme

[31] Kontrol etme

[32] Hesâba çekme

[33] Ledün ilmi: mânevî ilimler, Herkesin bilmediği Allah’ın husûsî kullarına ikramı olan ilimler.

[34] Mevlâ ile olmakta

[35] Tevhid

[36] Nefsânî hesaplardan

Vesselam..

Son Güncelleme (Çarşamba, 10 Temmuz 2019 11:47)

 
Translator (Siteyi Çevir)

EnglishFrenchGermanItalianPortugueseRussianSpanish

 
YENİ KİTAPLAR

KABUSTAN

GELEN

(2022)

Düşlerimiz gerçek olsaydı ne olurdu?

Peki, ya Kabuslarımız?

Kabustan Gelen Kapak

Kabustan Gelen, aslında Şeytan ve onun kötü şöhretli bir sembolü ve heykeli olan Baphomet’le İnsanlığın yokoluş/varoluş mücadelesini sembolik olarak kabuslar yoluyla anlatan ve tamamı günümüzde yaşanan ve geçen bir Kıyamet savaşının öyküsüdür.

 ♦ ♦  

ÇÖL

GEZEGEN

(2021)

Gözlerimi açtığımda içinde sadece kum taneleri olduğunu fark ettim!

 Çöl Gezegen Logo

Çöl Gezegen, Dünya’daki İklim ve Su Krizi üzerine yazılmış bir Bilimkurgu Romandır. Çöl Gezegen, aynı zamanda İnsanlığın yokoluş-varoluş mücadelesini anlatan ve tamamı gelecekte geçen ve su yüzünden başlayan bir Kıyamet savaşının öyküsüdür.

 ♦ ♦  

MEDUSA'NIN

SIRRI

(2020)

Cehennem'e Açılan Kapıya Hazır mısınız?

Medusanın Sırrı2

Dünyanın en iyi Pandemi kitabını okumaya hazır mısınız? Medusa'nın Sırrı, Sizi yeraltındaki Cehennem'in 7 kapısından birine sürükleyecek.

 ♦ ♦  

SON

KEHANET

(2019)

Cennet'e Geri Dönüş!

Son Kehanet Tablet Telefon

İnsanlık nereden geldi, Nereye gidiyoruz?

Bu sorunun cevabını Son Kehanet'te bulacaksınız.

 ♦ ♦  

TANRI'NIN

IŞIKLARI

(2018)

Çöl'de Başlayan Hikaye

Tanrının Işıkları Reklam

Dünya'nın en iyi Bilim-Kurgu Romanı yayınlandı.

Dünya'nın en büyük sırrını öğrenmeye hazır mısınız?

♦ ♦  

KÜÇÜK

ELİSA

(2017)

Zaman Yolcusu

Küçük Elisa Small Kapak

"Dünya yaşamı, bir nevi bir eğlence ve bir oyundan ibarettir."

(Kuran, İslam'ın Temel kitabı)

Unutmayın! Bu evrendeki her şeyin bir hayali ve bir de gerçek görüntüsü vardır...

♦ ♦  

KANON

(2016)

Kutsal Kitapların Yeni Bir Yorumu

KANON

KANON, ÜÇ ANA BÖLÜMDEN OLUŞUR:

1- KUR'AN, İNCİL VE TEVRAT (Genel Bir Değerlendirme)

2- KUR'AN'IN KANONİK YURUMU (99 Kanon)

3- İNCİL'İN KANONİK YORUMU (303 Kanon)

 ♦ ♦  

SONSUZLUĞUN

SONSUZLUĞU

(2015)

[114 Kod]

Sonsuzluğun Sonsuzluğu

"SONSUZLUĞUN SONSUZLUĞU", aradığın islam felsefesidir, yeni bir düşünce stilidir ki, aynı zamanda sana kainattaki nesnelerin ne kadar drift ve incelikti bir kumaşlar bütünü gibi nazenin bir şekilde sonsuzluğa kapı açacak şekilde tasarlandığını ve mükemmel bir şekilde ilm-i ebedi ve ezeli’de yaratıldığını, susamış gönüllere denizdeki okyanusa dönüşen marifet damlasıdır, hakikati arayan ariflere hikmettir, vesselam..

 ♦ ♦ 

RUYET-UL

GAYB

(2014)

Haberci Rüyalar

Ruyet ul Gayb Kapak

EY ARKADAŞ! Kur’an-ı Hakim’in rüyalara ve hakikat Alimine kapı açan 14 ayetinden istifade ettiğim, 14 adet rüyayı; Hakikat ve Rüya alemi & Gayb Lisanıyla, hakikate açılan 14 pencere halinde ifade edeceğim.

  Kim isterse istifade edebilir.

 ♦ ♦ 

ESKİLERİN

MASALLARI

(2013)

Esatir-ul Evvelin

ESKİLERİN MASALLARI

EY ARKADAŞ! “KUR’AN-I HAKİM’in, Tarih-i Kadim’in derinliklerine bakan ve Eskilerin Hikayeleri şeklinde anlatılagelen mühim bir sırrına bakan, ONÜÇ TARİHİ MÜTEŞABİH AYETİNDEN istifade ettiğim, ON KISA PARLAK KISSA’dan ibarettir. Tamamı, BİR MUKADDİME ile tarihin derinliklerine uzanan ON KISSA’dan oluşan ON EFSANE ile sonuç niteliğindeki BİR HATİME’den oluşan 22 DERS’ten ibarettir..

 ♦ ♦ 

HANIMLAR İÇİN

DİN REHBERİ

(2012)

El-Murşid-ul Nisa

HANIMLAR İÇİN DİN REHBERİ KAPAK

Ey Hanım Kardeş! Benden birkaç nasihat istedin. Şimdi, gelecek olan kısımlarda KUR’ÂN-I HAKÎM’in 19 âyetinden istifade ettiğim İSLÂMIN TEMEL DİNÎ bilgileri (NAMAZ, ORUÇ, İMAN ESASLARI, ZEKAT ve kısaca İSLÂM TARİHİ) ile ilgili merak ettiğin meselelerini AVÂM (HALK) lisanıyla HULASÂ (ÖZET) bilgiler halinde İKİ BÖLÜM halinde ifade edeceğim.

Kim isterse istifade edebilir..

 ♦ ♦ 

ZAMANIN

SAHİPLERİ

(2011)

Sahib-üz Zaman

ZAMANIN SAHİPLERİ KAPAK

Zamanın Sahibi, seslendi:

"Daha yolumuz var mı Üstad?"

Üstad: "Bu yol uzun ve zahmetlidir, lakin sonuna varmak yol harcı değil.."

Yolcu: "İşte bu yol, 1400 sene sonra gelecek olan bir Hakikatin 66 madde ile isbatıdır, lakin herkesin her meselesini anlayabilmesi yol harcı değildir.."

 ♦ ♦ 

AŞK-I

MESNEVİ

(2010)

Sonsuz Aşk

AŞK I MESNEVİ KAPAK

Sufi: "Haktan alırız, Halka veririz.."

Ney: "Herkes kendi anlayışına göre bana yol arkadaşı oldu, lakin kimse içimdeki sırları araştırmadı.."

Vesselam..

♦ ♦ 

YARATILIŞ

GERÇEKLİĞİ

(CİLT 2)

(2009)

Kevn-üt Tekamul-II

Yaratılış Gerçekliği II İkinci Kapak

İKİNCİ CİLT:

EVREN & CANLILARIN YARATILIŞI

[Yaratılışı isbat eden en büyük biyokimya atlası!]

 ♦ ♦ 

YARATILIŞ

GERÇEKLİĞİ

(CİLT 1)

(2009)

Kevn-üt Tekamul-I

Yaratılış Gerçekliği I Kapak

BİRİNCİ CİLT:

  EVRİM TEORİSİ

Evrim Teorisi ve Yaratılış iki zıt görüş olarak tarih içerisinde hep sürdürülegelmiştir. Fakat aslında, bu iki kavram TEKAMÜL (değişerek yaratma) noktasında kesişmekte ve yaratıcının varlığını daha iyi ispatlayan birer teoriye dönüşmektedir.

 ♦ ♦  

İSEVİLİK

İŞARETLERİ

(2008)

İşarat-ul İseviyye

İSEVİLİK İŞARETLERİ

Tarih boyunca, neredeyse İKİ BİN senedir bu sapkın ve yanlış İNANÇ, milyonlarca Hristiyanın inkâra sapmasına ve CEHENNEM’e gitmesine neden olmaktadır. Bu KİTAB’ın amacı; KUTSAL KİTAP ve İNCİL’lerdeki bu, TEMSİLÎ GERÇEK ve HAKİKAT PARÇALARINI, HZ. İSA ile İLGİLİ GERÇEKLİKLERİ, İNCİLDEKİ KIYAMET SÜRECİ ile İLGİLİ BÖLÜMLERİ İlmî bir çerçevede ele alarak (Tarih, Coğrafya, Sosyoloji ve Arkeoloji gibi pozitif bilimlerin de yardımıyla) sırr-ı vahyin feyzi ve KUR’ÂN’ın ışığıyla aydınlatmaktır.

 ♦ ♦ ♦ 

5-BOYUTLU RELATİVİTE

&

BİRLEŞİK ALAN TEORİSİ

(2007)

Cem-ul İzafiyye

Birleşik Alan Teorisi

EVRENİN YARATILIŞINI, HER ŞEYİN TEK BİR KUVVETTEN GELDİĞİNİ VE VAHDANİYYETİ İSBATLAYAN:

EN BÜYÜK FİZİK KURAMI

Bugün fizikte bilinen dört temel kuvvet vardır: 1. Güçlü Çekirdek Kuvveti, 2. Elektromanyetik Kuvvet, 3. Zayıf Nükleer Kuvvet, 4. Gravitasyon (Yerçekimi) Kuvveti.

Başlangıçta (yani evrenin ilk yaratılış anında) tüm bu kuvvetler (ilmî tabirle hepsine birden “câzibe” kuvvetleri de denir) bir tek ana kudretin içindeydi. Literatürde buna “Birleşik Alanlar Kuvveti” veya teoremi de deniyor. Bu tek kudret, ALLAH Vahdâniyyeti ve Ehâdiyyeti ilkeleri uyarınca bitişikken, evrenin genişlemesi ile birlikte bir hikmete binâen fazlara ayrıldı.

♦ ♦ ♦ 

KIYAMET

GERÇEKLİĞİ

(2006)

Hakikat-ul Uhreviyye

Kıyamet Gerçekliği kapak

KIYAMET GERÇEKLİĞİ KÜLLİYATI'NIN FATİHA'SI VE AYNI ZAMANDA KIYAMET'İ İLAN VE İSBAT EDEN EN BÜYÜK ESER.

Yaklaşan Kıyamet

sürecine hazır mısınız?

- 2006 Hz. Mehdi’ nin Zuhuru,

 - 2036 Hz. İsa (A.S.)’ ın Nuzulü,

- 2037 Deccal’in Ortaya Çıkışı,

- 2052 Ye’cüc ve Me’cüc’ün Ortaya Çıkışı,

- 2064 Dabbet-ül Arz’ın Ortaya Çıkışı,

- 2065 Güneşin Batıdan Doğması.

Gerçekleri bilmek herkesin hakkıdır...

FACEBOOK SAYFALARIMIZ